Artistic installation understood as art in a public space today constitutes a visually attractive method of healing and new characterization of aesthetically degraded places and landscapes, deprived of their cultural sense. Such works, created in the existing public space, by adding other contexts and symbolic meanings construct a completely new quality of a place, generate emotional sensations and experiences referring to the context of a place, the history of one’s ancestors and cultural heritage. An analysis of selected realisations clearly indicates that an artistic installation perceived as a visual activity in a public space, is methodologically and technically based on previous identification and interpretation of the spirit of the place (genius locci), and as such an activity it could become an instrument used for projecting a forgotten or hidden past, restituting one’s own cultural heritage in the social memory. It can be confirmed by such creations recorded in the public space as the famous arrangement of preserved relics of the house of Benjamin Franklin in Philadelphia, designed by Venturi and Rauch, realised in 1976, whose non-existent above-ground form was outlined in the form of a steel openwork skeleton – a phantom of the building; or a series of phenomenal steel-wire sculptures by a young Italian artist, Eduardo Tresoldi, evoking virtually realistic forms of non-existing historic buildings in the public space. Another well-known example is the artistic installation on the Bohaterów Getta Square in Krakow in the form of 70 chairs sculpted in metal, symbolically commemorating victims of the Holocaust. Those results prove the significance of artistic installation as a specific spatial token which can also be a transmitter of concrete content associated with the site of its location. In modern public space there exist numerous historic sites which, as a consequence of various transformations, have been deprived of artefacts characteristic for them, and thus the current image makes the cultural identification of the site practically impossible. In a situation when relics of those artefacts preserved in various forms (most frequently archaeological stratigraphy), cannot be exhibited for technical or doctrinal reasons, an artistic installation can become an efficient tool – transmitter of the spirit of the place.
Instalacja artystyczna rozumiana jako sztuka w przestrzeni publicznej stanowi dziś atrakcyjną wizualną metodę sanacji i nowej charakteryzacji miejsc oraz krajobrazów zdegradowanych estetycznie i pozbawionych sensu kulturowego. Dzieła tego typu, powstające w zastanej przestrzeni publicznej, dodając kolejne konteksty i symboliczne znaczenia konstruują zupełnie nową jakość miejsca, generują emocjonalne doznania i doświadczenia odnoszącego się do kontekstu miejsca, przeszłości przodków oraz dziedzictwa kulturowego. Analiza wybranych realizacji, wyraźnie wskazuje, że instalacja artystyczna rozpatrywana jako działanie wizualne w przestrzeni publicznej, metodologicznie i warsztatowo opiera się na uprzednim rozpoznaniu i interpretacji ducha miejsca (genius locci) i jako takie działanie może stać się narzędziem służącym projekcji zapomnianej lub ukrytej przeszłości, restytucji w pamięci społecznej własnego dziedzictwa kulturowego. Świadczą o tym takie kreacje utrwalone w przestrzeni publicznej jak słynna, zrealizowana jeszcze w 1976 roku aranżacja zachowanych reliktów domu Benjamina Franklina w Filadelfii autorstwa Venturi i Rauch’a, której nieistniejąca nadziemna forma została zaznaczona w formie stalowego ażurowego szkieletu – fantomu budowli, czy też seria fenomenalnych drucianych rzeźb młodego włoskiego artysty Eduardo Tresoldi wywołującego w przestrzeni publicznej wirtualnie realistyczne formy nieistniejących historycznych budowli zabytkowych. Znany jest również krakowski przykład instalacji artystycznej na placu Bohaterów Getta w formie 70 krzeseł rzeźbionych w metalu, symbolicznie upamiętniających ofiary holokaustu. Rezultaty te dowodzą znaczenia instalacji artystycznej jako specyficznego znaku przestrzennego, który może być zarazem przekaźnikiem konkretnych treści związanych z miejscem swojej lokalizacji. We współczesnej przestrzeni publicznej istnieje wiele miejsc historycznych, które w wyniku różnorodnych transformacji pozbawione zostały charakteryzujących je artefaktów i tym samym aktualny obraz uniemożliwia kulturową identyfikację miejsca. W sytuacji, kiedy relikty tych artefaktów pozostałe w różnej formie (najczęściej stratygrafii archeologicznej) z przyczyn technicznych czy doktrynalnych nie mogą zostać wyeksponowane, instalacja artystyczna może starć się skutecznym narzędziem – projektorem ducha miejsca.
