PDF

Pomniki w przestrzeni publicznej Wrocławia w latach 1945–1956

Majczyk, Joanna, Tomaszewicz, Agnieszka
Type: Article
Release date: 2019
Abstract: W październiku 1945 r., kilka miesięcy po zakończeniu działań wojennych i objęciu Wrocławia polską jurysdykcją, rozpoczęto akcję wyburzania najważniejszych pomników niemieckiego Breslau. Równocześnie władze miasta podjęły decyzję o budowie monumentu upamiętniającego „przyłączenie Dolnego Śląska do Macierzy”. Wspomniane działania miały charakter głównie propagandowy, niszczono bowiem symbole „niewoli i ucisku Polaków”. W latach 40. i 50. XX w. zorganizowano we Wrocławiu dwa konkursy rzeźbiarskie, pierwszy na projekt monumentu na cześć gen. Karola Świerczewskiego (1951 r.), drugi na projekt Pomnika Wyzwolenia (1955 r.). Zakładano, że statua gen. Świerczewskiego będzie pierwszym zrealizowanym w mieście przykładem pomnika proletariackiego o nowej formie i treści „głęboko przepojonej ideami postępu społecznego”. O ile dość szybko zdefiniowano symbolikę monumentu, o tyle kwestia jego usytuowania pozostawała długo nierozstrzygnięta. Inaczej potraktowano Pomnik Wyzwolenia, poza znaczeniami ideowymi, przypisano mu także rolę kompozycyjną – miał on bowiem stanowić dominantę placu Kościuszki, który w latach 50. XX w. stał się centrum nowego zespołu mieszkaniowego – socjalistycznej Kościuszkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej. Ostatecznie żadnego z monumentów nie zrealizowano, podobnie jak planowanych pomników poświęconych Adamowi Mickiewiczowi i Feliksowi Dzierżyńskiemu. W 1956 r., w południowej części Rynku ustawiono jedynie lwowski pomnik Aleksandra Fredry. W artykule zaprezentowano niemal zupełnie nieznaną historię monumentów, które wybudowano lub zamierzano wybudować we Wrocławiu w pierwszych latach po zakończeniu wojny.
PDF

Z okulografem w Muzeum Powstania Warszawskiego. Waloryzacja adaptacji historycznych

Rusnak, Marta, Ramus, Ewa
Type: Article
Release date: 2019
Abstract: Muzeum jest miejscem złożonym z licznych funkcjonalnych i estetycznych warstw, a zawiłość ich relacji wzrasta, gdy zapragnie się je zlokalizować w obiekcie zabytkowym. Ta myśl doprowadziła do rozpoczęcia poszukiwań metody umożliwiającej obiektywną i charakterystykę przestrzeni zabytkowych transformowanych dla współczesnych potrzeb. Narzędziem dającym taką szansę okazał się eye tracker. Z racji profesji inicjatorki badań, głównym celem prezentowanego testu stało się zbadanie sposobu funkcjonowania pozostałości wyposażenia technicznego w muzeach zlokalizowanych w obiektach poprzemysłowych. Badania przeprowadzone w Muzeum Powstania Warszawskiego przy pomocy okulografów mobilnych uzupełniono o ankietyzację wolontariuszy. Zbadano sposób postrzegania i zapamiętywania zachowanego we wnętrzu kotła grzewczego, nawęglających koszy zasypowych, kratownic dachu i podpierających go stalowych słupów. Poza odczytaniem sposobu wizualnego funkcjonowania artefaktów techniki nagrania stały się pretekstem do wykonania dodatkowych analiz innych eksponatów: gablot, modelu samolotu i projekcji multimedialnych. W ten sposób zdefiniowano podstawowe problemy badanej części ekspozycji.
PDF

Architektura inkaska a natura – Machu Picchu

Paprzyca, Krystyna
Type: Article
Release date: 2019
Abstract: Żyjemy w czasach ciągłych zmian i poszukiwań człowieka dotyczących miejsca zamieszkania, architektury, stylów życia. Architektura kształtowana jest pod presją zmieniających się potrzeb ludzi, przepełnionych frustracjami, w pogoni za innością, przywiązaniem do dóbr materialnych. Gdzie w tym wszystkim jest miejsce dla człowieka? Pędzący świat ustawicznie wymyka się nam spod kontroli, a człowiek desperacko w nim walczy o osiągnięcie szczęścia. Poszukiwanie przykładów rozwiązań projektowych, które powstały w harmonii między dziełem człowieka a dziełem natury, jest celem samym w sobie ważnym. Bycie z Naturą w każdej wolnej chwili uczy i pozwala nam się ustawicznie rozwijać. Inkaskie miasto Machu Picchu oraz wszystkie miasta inkaskie były świetnie zintegrowane z naturą. Inkowie wierzyli, że człowiek jest powiązany magicznie i duchowo z silą natury w mistycznej przestrzeni. Nie jest przesadą opisywanie Machu Picchu jako miejsca, w którym następuje zjednoczenie ekstremalnego piękna równowagi pomiędzy pracą człowieka a naturą. To jest kombinacja atrakcyjnej wizji, unikatowego spektaklu, który toczy się w czystym powietrzu i na dużej wysokości, łącząc spokój, ciszę kamieni, płynącej naturalnej wody. Poprzez taką magię będące tworem tradycji i kultury inkaskiej Macchu Picchu oferuje wizytującym nowe wymiary odczuć, które mogą być najlepszym wyrazem poruszającego duchowego aktu.
PDF

The issues of conservation and revitalization of the monuments of industrial architecture

Ivashko, Oleksandr
Type: Article
Release date: 2019
Abstract: The issue of restoration with the new adaptation of industrial architectural monuments is one of the most difficult tasks of the restoration industry, taking into consideration the specific character of these objects, the list of materials and structures used, the layout. In most cases, objects of restoration with a change in function are those industrial facilities which are located in the central regions of large cities made of brick and are architectural monuments of the second half of the nineteenth and early twentieth centuries, that is, during the “construction boom” period. As a consequence, the restoration measures are aimed at such activities as strengthening and eliminating the emergency condition of footings, foundations and roofs; replacement and restoration of ceilings, brick masonry, restoration of the decor.
PDF

Ograniczenia administracyjnoprawne działalności rolniczej w związku z ochroną dziedzictwa kulturowego z perspektywy prawa Unii Europejskiej. Wybrane zagadnienia

Scheibe-Dobosz, Marika
Type: Article
Release date: 2019
Abstract: Artykuł koncentruje się na dwóch zgoła odmiennych zagadnieniach – dobrej kulturze rolnej oraz ochronie dziedzictwa kulturowego. W oparciu o niedawne orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przedstawiono kierunek interpretacji przepisów unijnych i krajowych (estońskich) z zakresu wspólnej polityki rolnej, które mogą stanowić dodatkową ochronę dla zabytków ruchomych znajdujących się na polu rolnym. Tym samym ukazano, jak mogiła oznaczona kamieniami może zostać uznana za cechę krajobrazu objętą ochroną. Artykuł zawiera również postulat wobec polskiego prawodawcy, aby inkorporować rozwiązanie prawne z Estonii do krajowego porządku prawnego.
PDF

The study of the eclectic method of form making in the era of the Italian Renaissance as the basis for the restoration of objects

Davidich, Tatyana
Type: Article
Release date: 2019
Abstract: The article deals with the problems of restoration and preservation of historical architectural heritage. It concerns the development of an eclectic method of shaping the architecture in the era of the Italian Renaissance in its relations with the cultural sphere and the mentality of the era with examples from the works of the most famous masters. It also addresses the manifestations of the natural connections of the Italian Renaissance architecture with the medieval tradition.
PDF

Specific features and issues of preserving the historic cities of Algeria – centres of islamic construction

Ivashko, Yuliia, Kouider, Rezga
Type: Article
Release date: 2019
Abstract: Historically, the ancient cities of Algeria as the centres of Islamic construction sprang up at the sites of ancient fortifications. Another specific feature was that the ruling dynasties were military leaders, and the mosques were built like fortresses – according to the same principles and with the use of the same building materials. In this way the historical mosques of Algeria are different from the pompous mosques of Turkey or Persia that were developed based on such examples as the cathedrals of the Byzantine Empire or pre-Islamic palace architecture of the ancient Persia. The national feature of the mosques of Algeria is their optimal adaptation to the conditions of strong seismic activity, since this factor contributed to the development of the corresponding stylistic features of the mosques of the Maghreb or Kharijites types. Since the ancient Algerian cities sprang up in particular as the cities-fortresses, this led to the appropriate planned structure of quarters with winding irregular streets and mosques along with residential buildings. Accordingly, this creates significant problems for preserving the historical environment, since the ancient layout and location of mosques does not meet modern evacuation standards.

Badanie zdolności usuwania fosforanów z wód drenarskich z zastosowaniem materiałów reaktywnych

Grela, Agnieszka
Type: Dissertation
Release date: 2019
Abstract: Celem pracy było wykazanie, że zmodyfikowane materiały reaktywne mogą zostać wykorzystane do usuwania fosforanów z wód drenarskich. W pracy przeprowadzono analizę dotychczas stosowanych materiałów reaktywnych. Użyte w rozprawie naturalne surowce: tuf filipowicki i metakaolin przekształcono w materiały reaktywne zawierające w swoim składzie materiały zeolitowe. Wielkość powierzchni właściwej była decydującym wskaźnikiem, która z metod syntezy wybrana została ostatecznie do otrzymywania danego materiału reaktywnego. Otrzymane materiały zostały zmodyfikowane za pomocą roztworów wodorotlenku wapnia o różnym stężeniu. W toku przeprowadzonych badań przeanalizowano skład mineralny, skład chemiczny oraz morfologię surowców, materiałów reaktywnych oraz zmodyfikowanych materiałów reaktywnych. Na podstawie określonych w literaturze stężeń fosforanów, dawek oraz czasów kontaktu dokonany został wybór warunków przeprowadzenia eksperymentów. Wyniki eksperymentów zostały wykorzystane do budowy i wyboru uproszczonej postaci modelu. Rozpatrywane były trzy modele każdy z nich różnił się ilością poszukiwanych parametrów. W wyniku przeprowadzonej analizy za najbardziej korzystny został uznany model pierwszy bez jednej serii danych. Zaproponowana w pracy uproszczona postać modelu jest uniwersalna i pozwala ocenić skuteczność usuwania fosforanów dla dowolnej dawki materiału i stężenia początkowego mieszczących się w badanym w pracy zakresach. Stosowanie zmodyfikowanych materiałów reaktywnych jest rozwiązaniem, które obejmuje zmniejszanie odpływu fosforanów do wód powierzchniowych, ale także umożliwia usuwanie fosforanów z wód drenarskich, które są tymi związkami zanieczyszczone.
PDF

Muzeum Archidiecezjalne we Wrocławiu. Proces przekształceń zespołu budynków od końca XIX wieku – rozbudowa o Nowe Archiwum Książęco-Biskupie i Bibliotekę Katedralną

Gryglewska, Agnieszka
Type: Article
Release date: 2019
Abstract: Częścią zespołu obecnego Muzeum Archidiecezjalnego, Archiwum Archidiecezjalnego i Biblioteki Kapitulnej we Wrocławiu jest zbudowany w 1896 r. według projektu architekta diecezjalnego Josepha Ebersa neogotycki budynek dawnego Nowego Archiwum Książęco-Biskupiego i Biblioteki Katedralnej przy ul. Kanonii 12–14. Jest on reprezentatywnym przykładem neogotyku szkoły hanowerskiej, stylu ukształtowanego w II połowie XIX w. w oparciu o formy północnoniemieckiego gotyku ceglanego i zasadę zgodności formy z funkcją, konstrukcją i właściwościami materiału. Budynek jest jednym z kilku zachowanych we Wrocławiu przykładów tzw. bibliotek magazynowych. Jego dużą część stanowi ogromny magazyn książek i archiwaliów, o konstrukcji przypominającej przemysłowe magazyny. Jest przykładem architektury rzeczowej, bez dekoracji, ukazującej w końcu XIX w. nowoczesne oblicze historyzmu.
PDF

Wartości społeczne w ochronie zabytków – jak nauczać ludzi ich wyróżniania

Sroczyńska, Jolanta
Type: Article
Release date: 2019
Abstract: Artykuł w zamierzeniu autorki ma być przyczynkiem do dyskusji nad znaczeniem wartości społecznej zabytków w procesie ich ochrony. Zdaniem autorki wartości te ciągle jeszcze są niedoceniane w naszym kraju. Waloryzacja obiektów historycznych opiera się w Polsce nadal głównie na takich przesłankach, jak autentyzm, wartości historyczne, estetyczne lub naukowe, wyznaczanych przez ekspertów. W takim ujęciu zachowanie zabytków ma stać się obywatelskim obowiązkiem, wiązanym z patriotyzmem lub wyższą kulturą i etyką postępowania. Tymczasem wobec wielkiej migracji ludzi w Europie, powodowanej otwartością granic oraz rynków pracy, bezpośrednie powiązanie z własnym dziedzictwem jest często przerwane. Potrzeba asymilacji na nowym terenie, przy próbie zachowania własnej tożsamości przybyszów, wymusza tworzenie także innych wartości w zabytkowych obiektach historycznych, aby mogły one tych przybyszów prowokować do swojej ochrony. Wartości społeczne nie są tworzone przez specjalistów, ale przez ludzi mających kontakt z danym zabytkiem na co dzień. Kontakt ten jest okazją do emocjonalnego powiązania człowieka z tym zabytkiem poprzez identyfikację wykreowanych przez niego wartości społecznych.