W niniejszej rozprawie doktorskiej podjęto zagadnienie dotyczące odzysku związków fosforu z surowców alternatywnych, aktualne ze względu na problem wyczerpywania się naturalnych rud fosforowych i wzrost cen surowców. Przedmiot badań stanowiły mineralne pozostałości po termicznym przekształcaniu osadów ściekowych.
Dokonano charakterystyki materiałów pochodzących z 7 z 11 polskich stacji termicznej utylizacji osadów ściekowych pod kątem możliwości zastosowania ich jako substytut naturalnej rudy fosforowej.
Przeprowadzono procesy ekstrakcji kwasem fosforowym(V) oraz azotowym(V) związków fosforu z mineralnych pozostałości po termicznym przekształcaniu osadów ściekowych w skali laboratoryjnej, a następnie wytypowano materiały o najlepszych parametrach do badań w skali wielkolaboratoryjnej. W tej skali badano wpływ procedury przemycia osadu po ekstrakcji, stężenia użytego kwasu fosforowego(V) oraz chłodzenia układu na wydajność procesów ekstrakcji.
Zastosowano także recykl wewnątrzprocesowy roztworów popłucznych. Wprowadzone modyfikacje zastosowano w dalszej kolejności do przeprowadzenia procesów ekstrakcji wybranych popiołów w instalacji w skali mikrotechnicznej w reaktorze o pojemności 50 litrów.
Uzyskane ekstrakty posłużyły do otrzymywania produktów nawozowych: precypitatu i fosforanów(V) amonu. Dokonano oceny przydatności nawozowej uzyskanych materiałów.
Finalnym etapem badań było przeprowadzenie dwuetapowego procesu odzysku fosforu z popiołów w skali mikrotechnicznej.
The dissertation focus on issues concerning phosphorus recovery from alternative sources. This problem is highly up-to-date because of the scarcity of phosphate raw materials and its prices rise. The subject of the experiments were mineral remains from thermal utilization of sewage sludge ash. The materials from seven of the eleven Polish thermal utilization plants were characterized taking into account possibility of its utilization as an alternative phosphorus source.
Extractions of the phosphate compounds from the sewage sludge ash (SSA) with nitric and phosphoric acid were conducted in the laboratory scale. As a result, the best materials were chosen for the next stage of the experiment, that was conducted in the great-laboratory scale.
In the great-laboratory scale it was tested what is the influence of the solid residue washing procedure, concentration of phosphoric acid and cooling of the system on the extraction efficiency.
The experiment of in-process recycling was conducted as well. The modifications of the procedure were applied in the subsequent step where the extractions of the selected SSA were conducted in the microtechnical scale in the reactor of 50 liters volume.
The extracts that were obtained in the extraction step were neutralized in order to obtain fertilizers in the form of precipitate CaHPO4•2H2O and ammonium phosphates. The properties of the products were analyzed in the term of their usage as valuable fertilizer products.
The final part of the work was the two-step phosphorus recovery process conducted in the microtechnical scale with in-process recycling.
Klasyfikacja PKT
250000 Chemia
252100 Chemia nieorganiczna
793800 Technologia w ogólności. Technologia bez- i małoodpadowa
622900 Osady ściekowe
794200 Gospodarka odpadami. Wykorzystanie odpadów
790000 Zagadnienia ogólne i międzydyscyplinarne nauk stosowanych oraz gałęzi gospodarki narodowej
620000 Gospodarka wodna
Wydział
Wydział Inżynierii i Technologii Chemicznej
Licencja
Licencja PK. Brak możliwości edycji i druku.
Prawa dostępu
Zasób dostępny dla zalogowanych użytkowników lub z komputerów w domenie PK
