Romantyzm i fascynacja górami zapoczątkowała popularność Zakopanego, jako ośrodka turystycznego. Kultura Podhala, jego architektura i sztuka użytkowa stały się rozpoznawalnymi symbolami regionu, stanowiąc o niezwykłej skali zainteresowania Zakopanem i wpływając na jego rozwój urbanistyczny. Wizytówkowa ulica miasta, Krupówki, w przeszłości pełniąca bardziej formę modnego deptaku, po transformacji w latach 90, nabrała komercyjnego charakteru. W ciągu ulicy pojawiły się wielkoformatowe reklamy, punkty handlu z ręki do ręki, szyldy i plakaty oraz elementy małej architektury, często o niskiej wartości estetycznej i zupełnie niezwiązanych z estetyką otoczenia urbanistycznego. Po fali krytyki tego stanu rzeczy, która przetoczyła się przez media, w roku 2016 miasto wprowadziło obszar Parku Kulturowego dla Krupówek i przylegających ulic, którego głównym zadaniem jest ochrona lokalnych wartości regionalnych, a także poprawa jakości przestrzennej głównej ulicy Zakopanego. Celem artykułu jest identyfikacja i analiza typowych elementów architektury regionalnej Krupówek oraz przygotowanie wytycznych dla dalszej ochrony regionalnych wartości architektonicznych. Artykuł prezentuje także rezultaty przekształceń przestrzeni ulicy zgodnie z wytycznymi opracowanymi dla Parku Kulturowego.
Romanticism and fascination with the mountains opened Zakopane to tourism. Its culture, folk art vernacular architecture became symbols of the region, making Zakopane highly popular and impacted its urban development. The most important heritage street – Krupówki, in the past fashionable boardwalk, was until recently the victim of its own popularity – building facades covered with advertisements that disfigured the streetscape. Billboards, posters, information boards, hand-to-hand sales, unlicensed street shows, and street – displayed goods were besieging the space and were in most cases not related to the regional culture. After the critique and nationwide media discussion local authorities in July 2016 initiated Culture Park, mainly to protect regional values and to better the overall image of the street.
The aim of this paper is to identify and classify typical forms of regional elements of Krupówki street to formulate and prepare guidelines for the preservation of regional heritage. The paper will also present the transitions of the streetscape caused by Culture Park.
