adaptacja, rewitalizacja, hybrydowe zespoły kultury, minimalizm, Madryt
adaptation, revitalisation, hybrid culture complexes, minimalism, Madrid
Postęp cywilizacyjny i rozwój technologiczny od stuleci wymuszał zmiany użytkowania przestrzeni miejskich, w tym może przede wszystkim substancji architektonicznej budującej tkankę urbanistyczną. Wraz z wprowadzeniem pojęcia zabytku nastąpił długotrwały proces uświadomienia sobie przez coraz szersze kręgi społeczne potrzeby ochrony dziedzictwa poprzednich epok. Obecnie wydaje się, że – przynajmniej w kręgach decyzyjnych – powszechna jest akceptacja dla konieczności adaptacji historycznych, wartościowych struktur do nowych celów, zamiast ich niszczenia i wyburzania. Globalne procesy ekonomiczne sprawiły, że w ostatnim półwieczu obserwujemy wycofywanie się produkcji przemysłowej, która niegdyś stanowiła o sile i mocnej pozycji naszego kontynentu, w inne obszary świata. Tym samym w miastach europejskich, także w obrębie ich centralnych dzielnic, pozostało wiele opustoszałych i niechcianych budynków, zespołów architektoniczno-urbanistycznych i struktur inżynieryjnych. Świadczące niegdyś o wysokim statusie miast i metropolii zabytki związane z dziedzictwem przemysłowym niejednokrotnie posiadają, poza historyczną, także dużą wartość artystyczną. Towarzyszą im często obiekty infrastruktury technicznej i komunikacyjnej. Takie zespoły i obiekty, które nie mogą już pełnić dotychczasowych funkcji, adaptowane są coraz częściej na rozmaite potrzeby. Wiąże się to także z wytycznymi wynikającymi z potrzeb rozwoju zrównoważonego, w imię których konieczne wydaje się być ponowne wykorzystanie już raz zurbanizowanych obszarów, w celu zachowania jak największych terenów naturalnych poza miastami i wewnątrz nich. Wiele spośród obiektów użytkowanych uprzednio przez przemysł lub wojsko wydaje się być szczególnie predestynowanych do adaptacji na potrzeby kultury, co pokazuje szereg realizacji europejskich. W niniejszym artykule przedstawionych zostanie kilka przykładów takich realizacji z Madrytu.
For centuries civilisational progress and technological development have enforced changes in the use of urban space, including primarily the architectonic substance building urban tissue. With the introduction of the notion of monument there started the lengthy process of realizing the need to protect the heritage of previous epochs among ever-wider social circles. Nowadays it seems that – at least among the decisionmaking circles – it is commonly accepted that valuable historic structures need to be adapted to serve new purposes, instead of being destroyed and demolished. As a result of global economic processes, during the last half a century we could observe withdrawing industrial production which used to decide about the power and strong position of our continent, into other areas of the world. Thus, many abandoned and unwanted buildings, architectonic – urban-planning complexes and engineering structures were left in European cities, and within their central districts. Once bearing evidence of the high status of cities and metropolises, monuments related to industrial heritage frequently posses not merely historic but also considerable artistic value. They are often accompanied by objects of technological and communications infrastructure. Such complexes and objects, which can no longer serve their former functions, are adapted to satisfy different needs. It is also connected to guidelines resulting from the needs of sustainable development, because of which it seems necessary to re-use the already urbanised areas in order to preserve the largest possible natural areas both outside and inside cities. Many objects previously used by the industry or the military seem to be particularly predestined to be adapted to cultural needs, which is shown in several European realisations. This article presents a few examples of such realisations from Madrid.
