Krakowska kamienica jako przykład domu w mieście. Funkcjonowanie i życie krakowskich kamienic przełomu XIX i XX w.
Wariant tytułu
A Cracow tenement house as an example of a house in the city. Functioning and life of Cracow tenements at the turn of the 19ᵗʰ and 20ᵗʰ centuries
Autor
Jachorek-Kiesiewicz, Katarzyna
Opublikowane w
Środowisko Mieszkaniowe = Housing Environment
Numeracja
nr 26
Strony
33-37
Data wydania
2019
Miejsce wydania
Kraków
Wydawca
Wydawnictwo Katedry Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego. Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej
Język
polski
angielski
ISSN
1731-2442
eISSN
2543-8700
DOI
10.4467/25438700SM.19.005.10793
Słowa kluczowe
kamienica, historia społeczna XIX w, mieszkania
tenement house, social history of the 19ᵗʰ century, housing
Abstrakt
Kamienice miały duże znaczenie w Krakowie i pełniały ważne funkcje. Nie tylko pełniły rolę moralną i polityczną. Były stałym miejscem zamieszkania. Jednak w XIX w. "dom w mieście" stanowił jeszcze jedną sferę - rodzinną. Był miejscem egzystencji i spotkań, wyrazem zamożności jego mieszkańców. Taki przykład domu wzorcowego był niewątpliwie właściwy mieszczańskiemu życiu prywatnemu. Występował on w licznych wariantach, różniących się niezliczonymi szczegółami. Możemy mówić o względnej jedności mody życia mieszczańskiego w XIX w. i sposobów zamieszkiwania wzmocnionej stylami architektonicznymi. Przedmiotem moich rozważań będzie złożone społecznie, bardzo różnorodne środowisko kamienicy, które tworzyło odrębny świat. Opierając się jednak na licznych wspomnieniach, na publicystyce prasowej, można starać się odtworzyć rozkład, strukturę społeczną oraz życie codzienne mieszkańców. Kwestia architektury mieszkalnej XIX-wiecznych miast była szeroko badana, ale mało powstało do tej pory prac łączących aspekt architektoniczny ze społeczno-obyczajowy.
The tenement houses were very important in Cracow and played important functions. They not only played a moral and political role. They were a permanent place of residence. However, in the nineteenth century, “house in the city” was one more sphere - family. It was a place of existence and meetings, an expression of the wealth of its inhabitants. Such an example of a model house was undoubtedly a good bourgeois private life. He appeared in numerous variants, differing in innumerable details. We can talk about the relative unity of fashion of bourgeois life in the nineteenth century and ways of living reinforced by architectural styles. The subject of my deliberations will be a socially complex, very diverse environment of a tenement house that created a separate world. However, based on numerous memories, on press journalism, one can try to recreate the distribution, social structure and everyday life of the inhabitants. The issue of the residential architecture of 19ᵗʰ century cities has been widely studied, but so far few works have been created connecting the architectural aspect with social and moral aspects.
