Po wielu dziesięcioleciach projektowania ulic, w których priorytetem było zapewnienie wysokiej przepustowości ruchu samochodowego, coraz powszechniej następuje reorientacja na takie ich projektowanie, by poprawić jakość życia w mieście. Mieści się to w haśle o szerszym wymiarze znaczeniowym – jest nim odzyskiwanie miasta dla ludzi. Jest też konsekwencją zmiany, jaką w tym zakresie przeprowadzili w różny sposób i w różnym czasie, zwłaszcza Jane Jacobs, Colin Buchanan, Jan Gehl i Janette Sadik-Khan. W efekcie idea projektowania ulicy jako woonerf odpowiada bardziej jakości życia niż szybkości życia. Powstała ona w latach 60-tych XX w. w niderlandzkim Delft. Podstawową cechą woonerf jest odwrócenie hierarchii, w której to nie samochód jest najważniejszy, lecz człowiek. Osiąga się to poprzez takie kształtowanie przestrzeni, by podkreślić, że jest to przestrzeń w całości dla pieszych, z której przemieszczający się samochodami mogą korzystać ustępując im pierwszeństwa i zachowując szczególną ostrożność.
Artykuł ma charakter przeglądowy. Jego celem jest zaprezentowanie idei projektowania ulicy jako woonerf – w tym zarówno uwarunkowań powstania tej koncepcji, jak i jej charakterystycznych cech. Ponieważ idea ta zyskuje na popularności także w Polsce, artykuł przedstawia proces jej rozpowszechniania w naszym kraju.
After decades of designing streets, the priority of which was to ensure high car-traffic capacity, there is more and more re-orientation towards their design in order to improve quality of life in the city. This is part of a slogan with broader meaning – that is reclaiming the city for the people. It is also a consequence of the changes that have been made within this area in different ways and at different times, especially by Jane Jacobs, Colin Buchanan, Jan Gehl and Janette Sadik-Khan. As an effect, the idea of designing a street as a woonerf corresponds more to quality than speed of life. It was established in the 1960s in the Dutch city of Delft. The main feature of woonerf is inversion of hierarchy, in which it is not the car that is the most important, but the person. This is achieved by shaping the space to emphasize that it is a pedestrianised place, which can be used by motorists, but by giving way to pedestrians and travelling with extreme caution.
The article is of review nature. Its aim is to present the idea of street design as a woonerf – including both the conditions for creating this concept and its characteristic features. As this idea is gaining popularity in Poland, in the article, the process of its dissemination in our country is also demonstrated.
