ochrona dziedzictwa, rozwój wsi, historyczna struktura
Abstrakt
This paper discusses the functioning of the heritage of the village of Frydman, which is one of the most wellpreserved cases of Spisz layouts and features numerous architectural monuments. The layout, which persists in local natural conditions, appears unthreatened despite the occurrence of significant change in the cultural landscape in historical architecture. The discussion begins with an identification of surviving elements of Frydman’s structure and an investigation of the determinants of its origins, which were sequentially referenced to contemporary times and possible development trajectories. The research objective of the study was to answer the problem of the functioning of heritage in present-day legal conditions, specifically in terms of heritage conservation and spatial planning. This study clearly indicates the complexity of the problem, in which the synergy of legal provisions and the local community is a crucial area. To ensure it, both a systemic improvement of the regulation and the raising of public awareness on heritage conservation and management would be necessary.
Artykuł dotyczy funkcjonowania dziedzictwa wsi Frydman, będącej jednym z najlepiej zachowanych przykładów układów spiskich, reprezentowanych przez liczne zabytki architektury. Trwające w uwarunkowaniach naturalnych, dziedzictwo to wydaje się niezagrożone podczas zmian krajobrazu kulturowego zachodzących w zabytkowej architekturze. Rozważania rozpoczyna zdefiniowanie zachowanych elementów struktury oraz uwarunkowań ich powstania, które kolejno zostają odniesione do czasów współczesnych i możliwych dróg rozwoju. Celem badawczym było znalezienie formy funkcjonowania dziedzictwa w ramach prawnych, m.in. z zakresu ochrony dziedzictwa oraz planowania przestrzennego. Badania jednoznacznie dowodzą złożoności problemu, w którym kluczowy jest wpływ realizacji zapisów prawa na życie lokalnej społeczności. W celu poprawy sytuacji konieczne są zarówno systemowa poprawa regulacji, jak i podniesienie świadomości społecznej na temat ochrony i zarządzania dziedzictwem.
