Dwa nieznane plany urbanistyczne Wacława Krzyżanowskiego – kluczowy epizod projektowy w historii rozwoju Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie
Wariant tytułu
Two unknown urban plans by Wacław Krzyżanowski: a key design episode in the history of the development of the AGH University of Science and Technology in Cracow
Autor
Wowczak, Jerzy
Opublikowane w
Wiadomości Konserwatorskie
Numeracja
nr 77
Strony
168-181
Data wydania
2024
Miejsce wydania
Warszawa
Wydawca
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Język
polski
angielski
ISSN
0860-2395
eISSN
2544-8870
DOI
10.48234/WK77AGH
Słowa kluczowe
rozwój Krakowa, architektura szkół wyższych w Polsce, historia AGH, Wacław Krzyżanowski
development of Cracow, architecture of higher education institutions in Poland, history of the AGH University of Science and Technology, Wacław Krzyżanowski
Abstrakt
Artykuł przedstawia dwa niepublikowane plany urbanistyczne Akademii Górniczo-Hutniczej wykonane przez Wacława Krzyżanowskiego w 1947 i 1948 r. Są to unikatowe kompozycje urbanistyczne z okresu kontynuacji, zanim zaczęła obowiązywać doktryna socrealistyczna. Artykuł powstał w wyniku kwerendy w archiwach krakowskich. Autor opisuje zapomniany epizod w historii planowania przestrzennego Krakowa, pomost pomiędzy lokalną tradycją urbanistyczną mocno osadzoną w ideach miasta ogrodu a sposobem kształtowania przestrzeni w duchu międzynarodowego modernizmu. Artykuł zawiera informacje na temat utworzonych w wyniku tych planów obiektów. Przedstawia Wacława Krzyżanowskiego, dotychczas znanego z realizacji ważnych dla historii polskiej architektury obiektów, jako biegłego i świadomego zmieniających się trendów urbanistę. Plany z lat 40. XX w., mimo że nieobecne w świadomości urbanistów i architektów, determinowały rozwój Akademii w przeciągu kolejnych 70 lat.
This paper presents two unpublished urban plans of the AGH University of Science and Technology campus made by Wacław Krzyżanowski in 1947 and 1948. These are unique urban compositions from the continuation period, before the Socialist Realist doctrine took effect. The text was written as a result of a query of the Cracow archives. The author describes a forgotten episode in the history of urban planning in Cracow, a bridge between a local urban planning tradition firmly rooted in garden-city ideas and a way of shaping space in the spirit of the International Modern style. The paper provides information on the buildings constructed as a result of these plans. It portrays Wacław Krzyżanowski, hitherto known for erecting buildings important to the history of Polish architecture, and as an urban planner who was both proficient and highly aware of changing trends. The plans of the 1940s, although awareness of them among urban planners and architects is absent, had determined the Academy’s development for well over seven decades.
