Niniejszy artykuł poświęcony jest badaniom nad współczesną architekturą domów jednorodzinnych w Japonii. Celem jego jest sprawdzenie stopnia poprawności tezy wyrażonej przez Aratę Isozakiego, iż architekturę japońską należy rozumieć w kontekście procesów mediacji pomiędzy tradycją a modernizacją, którym architektura japońska stale podlega. W celu przeprowadzenia badań opracowano zestaw 33 cech tradycyjnej architektury japońskiej w podziale na cechy materiałowe, formalno-funkcjonalne i symboliczne, a następnie dokonano pod tym kątem analizy wybranych 15 przykładów znanych współczesnych realizacji domów jednorodzinnych z lat 1975-2005. Wyboru 14 przykładów dokonano w oparciu o znacznie szerszy katalog najciekawszych projektów japońskich z lat 1985-2005 opracowany przez japońską galerię architektury Gallery MA w roku 2005 i uzupełniając go o jeden projekt Araty Isozakiego (Yano House) z roku 1975.
Z przeprowadzonej analizy wynika, iż na 15 projektów poddanych badaniu, wszystkie w określonym zakresie cech wykazują tendencję do kontynuacji modeli tradycyjnych japońskiej architektury. Tendencja do kontynuacji modeli tradycyjnych występuje najliczniej w zakresie cech symbolicznych, w mniejszym stopniu w zakresie cech formalnych i funkcjonalnych, a w najmniejszym w zakresie materiałowym. Oznacza to jednocześnie, iż cechy tradycyjne najszybciej ulegają zanikowi w zakresie materiałowym, wolniej w zakresie form i funkcji, a najwolniej na poziomie symbolicznym.
This article focuses on the study of contemporary single-family residential architecture in Japan. Its objective is to evaluate the validity of Arata Isozaki’s thesis that Japanese architecture should be interpreted as a continuous process of mediation between tradition and modernization. To conduct this study, a set of thirty-three characteristics of traditional Japanese architecture was developed, categorised into material, formal-functional, and symbolic attributes. Using this framework, an analysis was conducted on 15 selected examples of prominent contemporary single-family house designs constructed between 1975 and 2005. Fourteen of these examples were selected from a comprehensive catalogue of significant Japanese architectural projects from 1985 to 2005, curated by the Japanese architectural gallery Gallery MA in 2005, and supplemented with one project by Arata Isozaki (the Yano House, 1975).
The analysis revealed that all fifteen projects exhibit, to varying extents, a continuation of traditional Japanese architectural models. This tendency is most pronounced in symbolic attributes, somewhat less so in formal-functional attributes, and least evident in material attributes. These findings indicate that traditional characteristics are most rapidly diminishing in the material category, more gradually in formal-functional aspects, and are most persistent in the symbolic domain.