historic bazaars, revitalization, Dezful, heritage, Iran
historyczne bazary, rewitalizacja, Dezful, dziedzictwo, Iran
Bazaars are fundamental to Iranian architecture, serving as hubs for social, economic, cultural, and religious activities. However, modernization and urban development have led to the decline of historic city centers, due to insufficient infrastructure, low security, improper accessibility, and unbalanced land prices. This study evaluates the factors influencing the revitalization of Dezful’s historic bazaar using a descriptive- analytical approach. Surveys and semi-structured interviews were conducted with various stakeholders. Data analysis employed entropy weighting, the Delphi method, t-tests, Pearson’s correlation coefficient, and the TOPSIS technique. Results indicate that physical, economic, social, cultural, and religious factors significantly impact revitalization, with physical factors being the most influential and religious factors the least. Findings were validated through stakeholder discussions, considering urban planning policies, economic shifts, and government interventions.
Bazary stanowią fundamentalny element irańskiej architektury, pełniąc funkcję ośrodków życia społecznego, gospodarczego, kulturalnego i religijnego. Jednakże procesy modernizacyjne oraz rozwój urbanistyczny doprowadziły do degradacji historycznych centrów miast. Przyczyn tego zjawiska należy upatrywać w niewystarczającej infrastrukturze, niskim poziomie bezpieczeństwa, ograniczonej dostępności oraz niezrównoważonych cenach gruntów. Niniejsze badanie analizuje czynniki wpływające na rewitalizację historycznego bazaru w Dezfulu, wykorzystując podejście opisowo-analityczne. W ramach pracy przeprowadzono ankiety i częściowo ustrukturyzowane wywiady z różnymi grupami interesariuszy. Do analizy danych zastosowano metodę ważenia entropijnego, technikę delficką, testy t, współczynnik korelacji Pearsona oraz technikę TOPSIS. Wyniki wskazują, że czynniki fizyczne, ekonomiczne, społeczne, kulturowe i religijne mają istotny wpływ na proces rewitalizacji, przy czym największe znaczenie przypisano czynnikom fizycznym, a najmniejsze religijnym. Ostateczne ustalenia zostały zweryfikowane poprzez konsultacje z interesariuszami, z uwzględnieniem polityki planowania przestrzennego, zmian gospodarczych oraz interwencji ze strony władz publicznych.