Modele rozwoju urbanistycznego jako przestrzenne kontinuum historycznego centrum miasta Prusice w Polsce w kontekście jego nowych możliwości gospodarczych
Modele rozwoju urbanistycznego jako przestrzenne kontinuum historycznego centrum miasta Prusice w Polsce w kontekście jego nowych możliwości gospodarczych
Modele rozwoju urbanistycznego jako przestrzenne kontinuum historycznego centrum miasta Prusice w Polsce w kontekście jego nowych możliwości gospodarczych
Wariant tytułu
Models of urban development as a spatial continuum of the historic centre of the town of Prusice, Poland, in the context of its new economic opportunities
Autor
Buława, Bartłomiej
Zając, Justyna
Buława, Piotr
Opublikowane w
Środowisko Mieszkaniowe = Housing Environment
Numeracja
nr 51
Strony
17-38
Data wydania
2025
Miejsce wydania
Kraków
Wydawca
Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej, Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego
Język
polski
angielski
ISSN
1731-2442
eISSN
2543-8700
DOI
https://doi.org/10.2478/he-2025-0009
Słowa kluczowe
Prusice, zwarta struktura urbanistyczna, śródmiejska strefa zamieszkania, rozbudowa historycznego centrum miasta, małe miasto o funkcji przemysłowej, strefa aktywności gospodarczej, krajobraz strefy wjazdowej do miasta
Prusice, compact urban structure, inner city residential zone, development of the historic town centre, small town with industrial function, economic activity zone, landscape of the town entrance zone
Abstrakt
Problem naukowy dotyczy modelu rozwoju przestrzennego małego historycznego miasta w kontekście nowych możliwości rozwoju gospodarczego. Problem przeanalizowano na przykładzie miasta Prusice w województwie dolnośląskim. Nowe uwarunkowania rozwojowe to budowa drogi ekspresowej S5, w konsekwencji wyznaczenie strefy aktywności gospodarczej oraz rosnący popyt na mieszkania. Zastosowano metody badanie przez projektowanie (research by design) oraz porównawcze studium przypadku. Materiał badawczy stanowiły projekty opracowane w Akademii Śląskiej (r.a. 2021/2022), które powstały we współpracy z gminą Prusice. Propozycje projektowe jako szereg modeli rozwoju struktury przestrzennej miasta Prusice doprowadziły do głównych konkluzji i rekomendacji dotyczących rozwoju przestrzennego miasta. Wykazano konieczność stworzenia wielofunkcyjnej przestrzeni miejskiej, poprawiającej jakość zamieszkania w mieście. Istotne jest połączenie historycznej struktury kwartałowej centrum z nowymi zespołami wielofunkcyjnymi. Jako alternatywę zaproponowano „nowe miasto” z funkcjami centrotwórczymi i mieszkalnymi. Wskazano możliwości kształtowania reprezentacyjnych stref wjazdowych do miasta wzmacniających percepcję krajobrazu miasta. Wypracowane rozwiązania w większości reprezentują współczesne idee urbanistyczne i odpowiadają na główne teoretyczne wyzwania urbanistyczne. Prusice wykorzystały wyniki w nowym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Jako rozwiązanie problemu rozpraszania obszarów mieszkaniowych zaproponowano wyraźne powiązania przestrzenne i funkcjonalne pomiędzy historyczną tkanką miejską (centrum) a obszarami sąsiednimi. Pozwoliłoby to na zrównoważony rozwój w oparciu o koncepcję miasta zwartego oraz ochronę otaczającego krajobrazu naturalnego i rolniczego – uniknięcie rozlewania się miasta.
The research problem presented concerns a spatial development model of a small historic town in the context of new opportunities for economic growth. The problem was analysed on the example of the town of Prusice in the Lower Silesian Voivodeship in Poland. The new development conditions are the construction of the S5 express road, which results in the designation of an economic activity zone and increasing demand for housing. The research by design method and a comparative case study approach were applied. The research material consisted of projects carried out at the Academy of Silesia (2021/2022 academic year), which were prepared in cooperation with the municipality of Prusice. Design proposals as various models for the development of the spatial structure of the town of Prusice led to the main conclusions and recommendations regarding the spatial development of the town. It was demonstrated that a multifunctional urban space was required to improve the quality of life in the town. It is important to connect the historical central block-based structure with new mixed-use complexes. As an alternative, a ‘new town’ was proposed with central and residential functions. Also, possibilities for shaping formal entrance areas were indicated, which would enhance the perception of the town’s landscape. The solutions developed mostly represent contemporary urban ideas and respond to main theoretic urban challenges. Prusice utilised the results in a new study of the conditions and directions of spatial development. As a solution to the problem of creating new dispersed residential areas, clear spatial and functional connections were proposed between the historic urban fabric (the centre) and neighbouring areas. This would allow for sustainable development based on the concept of a compact town and protection of the surrounding natural and agricultural landscapes – avoiding urban sprawl.
