biblioteka, cywilizacja informacyjna, struktura miasta, przestrzeń publiczna, nowe zadania bibliotek
library, information civilization, city structure, public space, new tasks of libraries
Przedmiotem rozważań są biblioteki publiczne i biblioteki akademickie, powstałe od lat 90. XX wieku do 2010 roku, położone w zróżnicowanej wielkości miastach w krajach rozwiniętych.
Praca ma na celu rozpoznanie przemian, jakim podlegają budynki bibliotek w związku z wkraczaniem społeczeństw w cywilizację wiedzy oraz określenie wpływu, jaki te przemiany mają na rolę bibliotek w strukturze miasta. Celem aplikacyjnym pracy jest sformułowanie wniosków przydatnych dla architektów oraz bibliotekarzy‐menadżerów, zaangażowanych w procesy planowania, programowania i projektowania bibliotek.
W tym celu w pracy prześledzono rozwój koncepcji biblioteki oraz grup użytkowników na przestrzeni wieków i określono czynniki rozwoju formy architektonicznej bibliotek, zarysowano szeroki kontekst społeczny, gospodarczy, przestrzenny i informacyjny, stanowiący o warunkach funkcjonowania bibliotek współcześnie, dokonano szczegółowej analizy 22 wybranych współczesnych realizacji i projektów bibliotek, omówiono cechy charakteryzujące szczególnie innowacyjne i udane realizacje bibliotek, a także proces planowania i projektowania, który doprowadził do ich powstania.
Na podstawie badań wskazano prawdopodobne kierunki, w jakich rozwijać się mogą biblioteki w przyszłości. Sformułowano wnioski, dotyczące zmian w rozwiązaniach projektowych, stosowanych w bibliotekach na przełomie XX i XXI wieku, a także przedstawiono w jakim zakresie wyniki badań mogą mieć zastosowanie w odniesieniu do uczestników procesu powstawania biblioteki: bibliotekarzy‐menadżerów, architektów oraz urzędników i polityków.
The subject matter of this paper are public and academic libraries which opened in diversely sized cities in developed countries between the 1990s and the year 2010.
This paper aims at examining transformations of library buildings in relation to entering the civilization of knowledge as well as at defining the impact of these transformations on the role of libraries in the city structure. The practical objective of this paper is to formulate some helpful conclusions for architects and managing librarians involved in the processes of planning, programming and designing libraries.
For this purpose, the author follows the development of the concept of a library and groups of its users over the span of centuries and defines the factors of the development of the architectural form of libraries, outlines the broad social, economic, spatial and informational context determining the conditions of the contemporary functioning of libraries, carries out a detailed analysis of twenty‐two selected contemporary implementations and designs of libraries, discusses features which characterize particularly innovative and successful implementations of libraries as well as the planning and designing process which led to their formation.
On the basis of his research, the author indicates probable directions for the development of libraries in the future. He formulates conclusions concerning changes in designing solutions applied in libraries at the turn of the twentieth century as well as presents the possible range of applying the research results with reference to the participants in the process of creating libraries: managing librarians, architects, officials and politicians.
