Rola i znaczenie maskowań fortyfikacyjnych w kształtowaniu krajobrazu parkowego, na przykładzie Krakowa. T. 1
Autor
Środulska-Wielgus, Jadwiga
Promotor
prof. dr hab. inż. arch. Maria Łuczyńska-Bruzda
Data wydania
2000
Wydawca
[s.n.]
Język
polski
Abstrakt
Przedmiotem pracy są zabytkowe zespoły zieleni militarnej, ze szczególnym uwzględnieniem XIX i XX wiecznych zadrzewień maskujących dawnej Twierdzy Kraków. Celem pracy było ich wyodrębnienie i ujęcie jako materialny artefakt - wynik świadomego współdziałania człowieka i natury, i równocześnie jako fenomen w dziejach kształtowania krajobrazu; wskazanie przemian jakim podlegały, określenie stanu i prognozy w zakresie ich roli w kształtowaniu krajobrazu miasta i stref podmiejskich. Tezą pracy jest udowodnienie wysokiej wartości historycznej i kompozycyjnej zespołów zieleni fortyfikacyjnych jako istotnych układów współtworzących dawne struktury forteczne, powstałe w wyniku ewolucji sztuki obronnej, sztuki maskowania i sztuki ogrodowej oraz ich wysoka wartość współczesna jako pozytywnego faktora kształtowania krajobrazu miasta i stref podmiejskich. Efektem podjętego problemu badawczego jest praca, której część wnioskowa stanowi propozycję delimitacji stref ochrony zabytkowego krajobrazu militarnego wokół Krakowa, stworzonego przed wiekiem. Określono podstawy prawne możliwe do zastosowania dla ochrony zespołów zieleni militarnej kreującej zabytkowy krajobraz warowny. W oparciu o zapisy w ustawie o ochronie dóbr kultury proponuje się zapewnienie tych warunków przez ujęcie krajobrazu warownego w strefy parków kulturowych (ich zespołów), rezerwatów kulturowych i stref konserwatorskich krajobrazu chronionego. Propozycję delimitacji wspomnianych stref przeprowadzono w wyniku studiów jednostek architektoniczno-krajobrazowych całości twierdzy, następnie formy, struktury (w tym zieleni) i widoczności ze wszystkich dzieł obronnych Twierdzy Kraków, w odniesieniu do obowiązującego Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Krakowa i planów okolicznych gmin. Granice stref poprowadzono w sposób w najmniejszym stopniu kolidujący z terenami zabudowy i zainwestowania, przewidzianymi Planem Miejscowym za to w sposób umożliwiający scalenie obszarów krajobrazu warownego z innymi, cennymi terenami zieleni i krajobrazu otwartego.
