Willa Fränkla, prace konserwatorskie, prace adaptacyjne, konserwacja, adaptacja, Prudnik, willa fabrykancka, willa przemysłowa
Fränkel villa, conservation work, adaptation work, conservation, adaptation, Prudnik, factory owners’ villa, industrial villa
Willa Fränkla w Prudniku, zwana ze względu na bogactwo formy architektonicznej i pozostałości pierwotnego wystroju pałacem, jest charakterystycznym przykładem podejmowanych w ostatnich latach przez samorządowych właścicieli zabytków działań zmierzających do przeprowadzania remontu budynków przy wsparciu inwestycji z funduszy Unii Europejskiej. Remont willi jest równocześnie świetną ilustracją zagrożeń, które dla zabytku niesie adaptacja i remont realizowane w trybie obowiązującej w naszym kraju ustawy o zamówieniach publicznych, zgodnie z którą wybiera się wykonawcę oferującego najniższą cenę. Stosowanie tych przepisów przez instytucje przygotowujące przetargi w sposób literalny, bez uwzględnienia specyfiki obiektów zabytkowych (częste odkrywanie w trakcie prac nieznanych elementów zabytkowych, stosowanie specjalistycznych technologii i materiałów konserwatorskich, zatrudnianie profesjonalistów), przyczynia się do nagminnego wygrywania przetargów przez firmy budowlane nie posiadające odpowiedniego doświadczenia i umiejętności, na czym najbardziej i najczęściej cierpi zabytek, a czasem także inwestor. Artykuł omawia sposób realizacji inwestycji (okiem konserwatora wojewódzkiego oraz kierownika prac konserwatorskich), procedury oraz problemy podczas realizacji prac, a także działania podjęte w celu zmiany pierwotnych założeń konserwatorskich. Zawiera opisy odkrywek dawnych dekoracji stwierdzonych podczas prac, opis przeprowadzonych prac konserwatorskich i ich charakterystykę. Efektem końcowym prac jest przywrócenie dawnej świetności willi z przełomu XIX/XX w., obiektowi wyjątkowemu i unikalnemu na skalę województwa, a także kraju. Prace przeprowadzone w latach 2010-2012.
The Fränkel villa in Prudnik, called a palace because of its rich architectonic form and relics of the original decor, is a characteristic example of activities, undertaken in recent years by local authorities owning such monuments, aimed at carrying out building renovation using financial support from the funds of the European Union. Renovation of the villa is also a perfect illustration of dangers the monument is faced with during adaptation and renovation realised within the act of competitive tendering currently binding in our country, according to which the contractor offering the lowest price has to be chosen. As a result, literal application of those regulations by institutions preparing tenders, without taking into account the specificity of historic objects (frequent discoveries of unknown historic elements during conservation work, applying specialist conservation technologies and materials, employing professionals), contributes to tenders being commonly won by building firms without appropriate experience or skills, which most frequently and most seriously harms the monument, and sometimes also the investor. The article describes a way of investment realisation (as seen by the Voivodeship Monument Conservator and the manager of conservation work), procedures and problems encountered in the course of realisation, as well as efforts made in order to alter the original conservation assumptions. It includes descriptions of old decorations discovered in the process, description of carried out conservation treatment and its characteristics. The final effect of the work is restoring the former glory of the villa from the turn of the 19th/20th century, an object unique in the scale of the Voivodeship and even the whole country. The work was carried out in the years 2010-2012.
