Przedmiotem pracy jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o zakres i sposób konwersji zabytkowych kościołów katolickich do nowych funkcji. Obszarem badań zostały objęte poszczególne przykłady obiektów w Polsce oraz w Europie Zachodniej. Kościoły są szczególnymi budynkami. Wpisują się w tkankę miejską miast europejskich, są trwale osadzone w krajobrazie i niejako wmontowane w strukturę społeczną. Ostatnie wydarzenia związane z pożarem katedry Notre Dame w Paryżu pokazały również, jak są ważnym elementem związanym z kulturą chrześcijańskiej Europy. W obliczu zmian zachodzących we współczesnym świecie, w tym postępującej laicyzacji społeczeństwa zachodzi pytanie, w jaki sposób chronić ten specyficzny rodzaj obiektu zabytkowego, który przestał funkcjonować jako miejsce liturgii, a stał się przestrzenią do zagospodarowania, w tym jaka funkcja jest najbardziej odpowiednia dla obiektu sakralnego. W pracy scharakteryzowano zmieniającą się architekturę budowli kościelnych, ich relacje z otoczeniem, jak również przybliżono specyfikę wnętrza kościelnego pełnego symboliki. Właściwa część rozprawy dotyczy analizy poszczególnych przykładów, w tym ich przekształceń i ostatecznie zastosowanych rozwiązań dla nowej funkcji. Omówiono rozwiązania architektoniczne, konstrukcyjne, jak i kwestie związane z obecnym funkcjonowaniem obiektów w świadomości lokalnych wspólnot. Wnioski końcowe zawarte w pracy mogą być punktem wyjścia dla przyszłych prac badawczych oraz odpowiedzią na pytanie o najwłaściwsze sposoby ich konwersji.
The subject of the work is to seek answers to the question of the scope and manner of conversion of historic Catholic churches to new functions. The area of research includes individual examples of objects in Poland and Western Europe. Churches are special buildings. They fit into the urban fabric of European cities, are permanently embedded in the landscape and, in a way, incorporated into the social structure. Recent events related to the fire of Notre Dame Cathedral in Paris have also shown, how important they are as a component of the culture of Christian Europe. Changes in the contemporary world, including progressing secularization of modern society, raise a question not only how to protect this specific type of monumental object, which ceased to function as a place of liturgy and became a space to be developed, but also what function is the most appropriate for a sacred object. The work describes the changing architecture of church buildings, their relations with the surroundings, as well as the specificity of the church interior full of symbolism. The actual part of the dissertation concerns the analysis of individual examples, including their transformations and solutions applied for their new function. Architectural and structural solutions were discussed, as well as issues related to the current functioning of objects in the consciousness of local communities. The final conclusions contained in the paper may become a starting point for future research and provide an explanation to questions about the most appropriate ways of their transformation.
