Późnośredniowieczny dwór w Nowym Mieście nad Wartą
Autor
Miedziak. Witold
Opublikowane w
Wiadomości Konserwatorskie
Numeracja
nr 68S
Strony
112-119
Miejsce wydania
Warszawa
Wydawca
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Język
angielski
ISSN
0860-2395
eISSN
2544-8870
DOI
10.48234/WK68SMANOR
Słowa kluczowe
fortified house, Greater Poland architecture, late medieval architecture
dwór wieżowy, architektura wielkopolska, architektura późnośredniowieczna
Abstrakt
The goal of this article is to present an unknown, late-medieval fortified house in Nowe Miasto nad Wartą, preserved in the cellar section of the building, which was previously connected with the seventeenth- century seat of the city’s owners. The presented analysis, based on the results of architectural and archaeological research, serves to approximate the date of construction of the object, describe the construction phases and subsequent transformations, as well as the initial reconstruction of the site. The results of the research were supplemented with conclusions from the comparative analysis, and the proposal for the dating of the oldest part of the manor to the first half of the fifteenth century was based on the analysis of preserved sources directly related to the object, as well as documents concerning the ownership status of Nowe Miasto properties. The study also allowed for the identification of potential investors of the construction (Sędziwój from Ostroróg) and the extension (Jan Rozdrażewski) of the residence.
Celem artykułu jest wprowadzenie do naukowego obiegu nieznanego dotąd, późnośredniowiecznego dworu wieżowego w Nowym Mieście nad Wartą, zachowanego w partii piwnic budowli łączonej dotąd z XVII-wieczną siedzibą właścicieli miasta. Analiza, oparta na badaniach architektonicznych oraz archeologicznych, służy przybliżeniu datacji obiektu,
uchwyceniu faz jego budowy i rozbudowy oraz przekształceń w czasie, kiedy przestała pełnić pierwotną funkcję. Autor rozważa też kwestię obronnego charakteru dworu, a także proponuje jego wstępną rekonstrukcję. Wyniki badań uzupełniono wnioskami z analizy porównawczej, uwzględniającej analogiczne założenia na terenie Polski, natomiast propozycję datacji najstarszej części dworu na pierwszą połowę XV wieku oparto na źródłach, odnoszących się zarówno bezpośrednio do obiektu, jak i do dokumentów dotyczących sytuacji własnościowej dóbr nowomiejskich. Pozwoliło to wskazać potencjalnych inwestorów budowy rezydencji (Sędziwój z Ostroroga) oraz jej rozbudowy (Jan Rozdrażewski).
