obiekt kultury, przestrzeń publiczna, odporność, dostępność, zmiana klimatu
cultural object, public space, resilience, accessibility, climate change
W obliczu niespotykanego dotąd tempa zmian klimatycznych, coraz częstszych katastrof naturalnych i konfliktów zbrojnych, podkreślana jest konieczność budowania odporności miast, tj. ich zdolności do absorpcji zakłóceń i reorganizacji celem podtrzymania swojej funkcji, struktury i tożsamości. Jedną z podstaw budowania tej odporności jest wzmacnianie fizycznych i społecznych sieci połączeń, których kluczowymi węzłami są dostępne i bezpieczne przestrzenie publiczne. W pracy przebadano 13 obiektów kultury, posługując się metodą analizy krytycznej z częściową parametryzacją. Zbadano, jakimi barierami obarczone jest korzystanie z budynku i jego otoczenia, jak sposób zaprojektowania i funkcjonowania budynku przekłada się na zachowania użytkowników przestrzeni oraz w jakim stopniu otoczenie budynku obciążone jest niekorzystnymi czynnikami środowiskowymi, zmniejszającymi komfort, a potencjalnie też bezpieczeństwo i atrakcyjność przestrzeni. Wyniki badań pokazały, w jakim stopniu bariery ekonomiczne, administracyjne i psychologiczne osłabiają potencjał uzupełniania i wzmacniania miejskiej sieci połączeń, czasem nawet znosząc go całkowicie; potwierdziły, że sposób zaprojektowania i działania budynku wpływa na funkcjonowanie danego fragmentu miasta; pozwoliły wskazać obszary potencjalnie narażone na zmniejszenie lub utratę funkcjonalności ze względu na obciążenie czynnikami środowiskowymi.
The unprecedented changes in the climate, increasing frequency of pandemics, natural disasters, and military conflicts all highlight the need to build the urban resilience. It is understood as the ability of the systems to absorb disruption and reorganize, so that they retain the function, structure, and identity. Fundamentally, to build the resilience of human settlements is to strengthen their physical and social connectivity networks. Accessible and safe public spaces are key elements of such networks. The study group consisted of 13 Polish culture facilities. The impedance to the use of the respective parts of the building and its surroundings was analyzed, using the methods of critical analysis with partial parametrization. The relationship between the building’s design and functioning, and the behaviour of its users, was explored. The extent to which the building surrounding is burdened by adverse environmental factors was analyzed. The findings showed the extent to which economic, administrative, and psychological barriers undermine the building’s potential to strengthen the urban network. It was confirmed that the building’s design and operation influence the usability of the studied part of the city. Areas subject to reduction or loss of functionality due to the potential discomfort associated with noise pollution and heatwaves, were identified.
