Próby ratowania zabytkowych świątyń przed zagładą w okresie PRL na przykładzie kościoła z Matczyna
Wariant tytułu
Attempts to save historical churches in the Polish people’s republic: the case of a church from Matczyn
Autor
Kumor-Mielnik, Joanna
Opublikowane w
Wiadomości Konserwatorskie
Numeracja
nr 80
Strony
60-72
Data wydania
2024
Miejsce wydania
Warszawa
Wydawca
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
Język
polski
angielski
ISSN
0860-2395
eISSN
2544-8870
DOI
10.48234/WK80MATCZYN
Słowa kluczowe
zabytek, sztuka sakralna, kościół, kuria biskupia
monument, religious art, church, diocesan curia
Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest charakterystyka działań podejmowanych w warunkach PRL przez Kościół katolicki celem ratowania przed zniszczeniem zabytkowych kościołów pozbawionych przez władze komunistyczne funkcji sakralnych, a stanowiących ważny element dziedzictwa kulturowego. Próby ratowania przed upadkiem nieczynnych zabytkowych świątyń poprzez przywrócenie im w pierwszej kolejności charakteru miejsca kultu religijnego były podejmowane wielokrotnie przez biskupów diecezji lubelskiej, duszpasterzy oraz wiernych i niestrudzenie przez nich ponawiane, nierzadko przez kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt lat. Pokazuje to przykład kościoła z Matczyna – najstarszej, zabytkowej świątyni na Lubelszczyźnie, znajdującej się obecnie w Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie. Odzyskanie dla celów duszpasterskich zamkniętych zabytkowych obiektów sakralnych w większości przypadków oznaczało uratowanie ich przed całkowitym zniszczeniem i koniecznością rozbiórki.
The aim of the article is to describe and evaluate the measures the Catholic Church took in the circumstances of the Polish People’s Republic to save historic churches from destruction, which were deprived by the communist authorities of their sacred function but formed an important element of cultural heritage. Attempts at preserving the defunct churches by restoring their original function as places of religious worship were made repeatedly by the bishops of the Lublin Diocese, pastoral workers and the faithful, some of whom untiringly continued their efforts for decades. This is illustrated by the church from Matczyn, which is the oldest historic church in the Lublin region, now preserved in the Lublin Village Open Air Museum. Reclaiming the no longer active but historic places of worship meant, in most cases, saving them from complete destruction and imminent demolition.
