spatial planning, cultural heritage, planning documents
Abstrakt
Artykuł jest poświęcony analizie i ocenie problematyki ochrony dziedzictwa kulturowego w polskim systemie planowania przestrzennego. Ma charakter przeglądowo- teoretyczny i akcentuje potrzebę wzmocnienia podejścia interdyscyplinarnego. Opierając się na badaniu literatury krajowej i zagranicznej, autorzy przedstawiają teoretyczne podstawy integracji dziedzictwa w planowaniu, odnosząc konkluzje do specyfiki systemu polskiego. Celem opracowania jest identyfikacja najważniejszych problemów teoretycznych i barier praktycznych w tym procesie. Główne wnioski wskazują na nierozerwalny związek planowania przestrzennego z ochroną dziedzictwa, stanowiącego fundament rozwoju i tożsamości kulturowej. Mimo reform prawnych wprowadzonych w ostatnich latach brak spójności regulacji, silne oddziaływanie czynników rynkowych i niedostateczna świadomość decydentów utrudniają skuteczną ochronę i zarządzanie dziedzictwem kulturowym. Sukces nowego systemu planowania zależy od podejścia wielowymiarowego, zaangażowania zarówno władzy publicznej, jak i użytkowników przestrzeni.
This paper analyzes and evaluates cultural heritage protection in the Polish spatial planning system. It has a review-theoretical character and emphasizes the need to strengthen the interdisciplinary approach. Based on a domestic and foreign literature study, the authors present the theoretical basis for integrating heritage in planning, relating the conclusions to the specifics of the Polish system. The study aims to identify the most important theoretical problems and practical barriers in this process. The main conclusions point to the inextricable link between spatial planning and the protection of heritage, which is the foundation of development and cultural identity. Despite the legal reforms introduced in recent years, the lack of consistency in regulation, the strong influence of market factors, and insufficient awareness of decision-makers hinder the adequate protection and management of cultural heritage. The success of the new planning system depends on a multidimensional approach involving both public authorities and users of space.
