Krajobraz miejski jako dziedzictwo. Trasa W-Z i nowa kompozycja krajobrazowa Starej Warszawy
Wariant tytułu
Urban landscape as heritage: the East–West Route and the new landscape composition of Old Warsaw
Autor
Przybyła, Anna Helena
Opublikowane w
Wiadomości Konserwatorskie
Numeracja
nr 83
Strony
112-131
Data wydania
2025
Miejsce wydania
Warszawa
Wydawca
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków. Zarząd Główny
Język
polski
angielski
ISSN
0860-2395
eISSN
2544-8870
DOI
10.48234/WK83URBAN
Słowa kluczowe
odbudowa Warszawy, odbudowa Starego Miasta, plac Zamkowy, Trasa W-Z, panorama miasta, nowa panorama Starej Warszawy
reconstruction of Warsaw, reconstruction of the Old Town, Zamkowy Square, East–West Route (Trasa W–Z), city panorama, new panorama of Old Warsaw
Abstrakt
Panorama miasta odzwierciedla jego historyczny, kulturowy i architektoniczny dorobek. Jest świadectwem historii, wynikiem rozwoju przestrzennego i architektonicznego oraz ważnym elementem dziedzictwa urbanistycznego. W artykule zaprezentowano wyniki badań nad historią przemian kompozycji krajobrazowej widoku na Starą Warszawę od strony Wisły. Przeanalizowano kluczowe przemiany tego fragmentu miasta i ich wpływ na panoramę od pojawienia się jej najstarszych elementów. Podczas II wojny światowej znaczną część składowych widoku zniszczono lub wyburzono. W pierwszych latach odbudowy miasta, przy okazji realizacji Trasy W-Z, ukształtowano widok na nowo, z zachowaniem elementów obecnych w przeszłości. Nowa panorama bardzo szybko stała się symbolem stolicy. Odbudowa miasta była wyzwaniem i jednocześnie szansą, żeby naprawić błędy z przeszłości i wprowadzić postulowane jeszcze przed wojną zmiany: odbudować budynki w wybranych formach, odsłonić je, wyeksponować i uzupełnić nowo zaprojektowanymi obiektami.
A city’s panorama reflects its historical, cultural, and architectural heritage. It is a testament to history, the result of spatial and architectural evolution, and an important part of urban heritage. This article presents the results of research on the history of changes in the landscape composition of Old Warsaw as seen from the Vistula River. The key transformations of this part of the city and their impact on the panorama since the appearance of its oldest elements were analyzed. During the Second World War, many of the elements of the panorama were destroyed or demolished. In the first years of the city’s reconstruction, the implementation of the East–West Route reshaped the view, while preserving historical elements. The new panorama quickly became a symbol of the capital. The reconstruction of the city was both a challenge and an opportunity to correct the mistakes of the past and introduce changes that had been advocated even before the war: to reconstruct buildings in carefully selected historical forms, to reveal and emphasize them, and to complement them with newly designed structures.
