dziedzictwo kultury, zachowanie sztuk wizualnych, holistyka dziedzictwa kultury materialnego / niematerialnego / cyfrowego, identyfikacja, dokumentacja i interpretacja dziedzictwa, systemy waloryzacji, nowe terminy ochrony sztuki XX/XXI wieku, sztuka w procesie, synteza sztuk, etyka i strategie konserwatorskie
cultural heritage, preserving visual arts, holistic of the tangible/intangible/digital-born cultural heritage, identification, documentation and interpretation of heritage, systems of valorisation, new terminology for protecting the art of the 20th/21st century, art in process, synthesis of arts, ethics and conservation strategies
Rosnąca świadomość zmian wynikłych z przełomu kulturowego, którego jesteśmy uczestnikami, powoduje zmiany teorii konserwacji zarówno w stosunku do sztuki dawnej, jak i w zachowaniu sztuki XX/XXI wieku. Obecnie dziedzictwo kultury funkcjonuje dychotomicznie – zarówno w tradycyjnych materialnych formach (tangible), jak i niematerialnych (intangible). Wobec Stulecia Awangardy nowa sztuka wymaga nowego typu ochrony i konserwacji, nie mieści się w systemie dyscyplin plastycznych, bywa ich syntezą lub hybrydą, lub przedstawia nieobjęte dotąd teorią formy całkowicie nowatorskie, kinetyczne, sztukę opartą na czasie (time-based media), sztukę w miejscach publicznych, jak murale, instalacje przestrzenne, wreszcie architekturę i sztukę ulicy (street art) zżyte ze społecznością lokalną. Dla zapobieżenia ryzyku utraty cenionego dziedzictwa autorka proponuje rozszerzenie ram ochrony i konserwacji w oparciu o kompleksowy kontekst wartościowania dziedzictwa, nową terminologię dla nowych strategii zachowania, stosowanie nowych kluczy w opisach i warunków dla identyfikacji obiektów, ich rearanżacji w przestrzeni. Całościowa perspektywa dziedzictwa materialnego, niematerialnego i cyfrowego (digital born) może stanowić wyraz zbiorowej mądrości i zdolności do wykorzystania wiedzy w holistyczny sposób, bez jej redukowania na składniki. Odpowiada na wyzwania zmian cywilizacyjnych, potrzebę tożsamości i budowania refleksyjnego społeczeństwa, w tym edukacji młodych pokoleń.
The growing awareness of changes resulting from the cultural breakthrough, in which we participate, causes changes in the theory of conservation both in relation to the old art and in preserving the art of the 20th/21st century. Nowadays the cultural heritage functions as a dichotomy – both in traditional tangible forms and the intangible ones. In view of the Century of the Avant-garde the new art requires a new type of protection and conservation, it does not fit into the system of graphic disciplines, as it can be their synthesis or a hybrid, or presents entirely innovative, kinetic forms so far not included in the theory, time based media, art in public places such as murals, spatial installations, and finally architecture and street art familiar to the local community. To avoid the risk of losing precious heritage the author suggests expanding the range of protection and conservation on the basis of the complex context of heritage evaluation, new terminology for new strategies of preservation, applying new keys in descriptions and conditions for object identification, and their re-arrangement in space. The overall perspective of the tangible, intangible and digital-born heritage can be an expression of collective wisdom and ability to use knowledge in the holistic way, without reducing it to its components. It meets the challenges of civilisation transformations, the need for identity and building a reflexive society, including education of the younger generations.
