This paper studies the historical background of the formation of the Persian Islamic school, which was formed largely based on the pre Islamic traditions of the Achaemenids and Sassanids. Insufficiently explored aspects concerning the architectural periodization of Iranian mosques were identified. This gives arguments as to how external factors influenced the formation of the Islamic architectural school of Iran; it was shown how elements of pre-Islamic Persian architecture were organically incorporated into the architecture of the Persian iwan mosque. The relationship between historical and architectural periods, between each architectural period and the types of building materials and structures was analyzed. The process of transition from a purely structure- and functionality-oriented to decorativeness and monumentality was presented.
W artykule przeanalizowano podstawy historyczne powstania perskiej szkoły islamskiej, która w znacznej mierze została oparta na przedislamskich tradycjach Achemenidów i Sasanidów. Zidentyfikowano niedostatecznie zbadane aspekty periodyzacji architektonicznej irańskich meczetów. Przedstawiono argumenty, w jaki sposób czynniki zewnętrzne wpłynęły na powstanie islamskiej szkoły architektonicznej w Iranie. Pokazano także, jak elementy architektoniczne przedislamskiej Persji zostały organicznie włączone do architektury perskiego meczetu typu „iwan”. Przeanalizowano również związek między okresami historycznymi i architektonicznymi oraz pomiędzy każdym okresem architektonicznym a rodzajami materiałów i konstrukcji budowlanych. Zaprezentowano, jak odbywał się proces przejścia od czystej konstrukcji i funkcji do dekoracyjności i monumentalności.
