Społeczna odpowiedzialność za dziedzictwo kulturowe jako potrzeba i wyzwanie nakreślone zapisami tekstów doktrynalnych dotyczących ochrony zabytków i krajobrazu kulturowego
Społeczna odpowiedzialność za dziedzictwo kulturowe jako potrzeba i wyzwanie nakreślone zapisami tekstów doktrynalnych dotyczących ochrony zabytków i krajobrazu kulturowego
Społeczna odpowiedzialność za dziedzictwo kulturowe jako potrzeba i wyzwanie nakreślone zapisami tekstów doktrynalnych dotyczących ochrony zabytków i krajobrazu kulturowego
Variant of the title
Social responsibility for cultural heritage as a need and challenge outlined in provisions of doctrinal texts with a historical monument and cultural landscape protection focus
Author
Hołuj, Dominika
Published in
Wiadomości Konserwatorskie
Numbering
nr 81
Pages
139-153
Release date
2025
Place of publication
Warszawa
Publisher
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków. Zarząd Główny
monument protection, cultural heritage protection, public participation, ICOMOS, UNESCO, cultural landscape
Abstract
W ostatnim stuleciu dokonała się wielokierunkowa zmiana zarówno w sposobie postrzegania pozostałości przeszłości, jak i w podziale ról, jakie względem zabytków czy dziedzictwa mają do odegrania jednostki i podmioty reprezentujące sektory społeczny, gospodarczy i publiczny. Jej ucieleśnieniem są zapisy dokumentów kolejno przyjmowanych przez najważniejsze podmioty zajmujące się ochroną zabytków i krajobrazu kulturowego (takie jak ICOMOS, UNESCO czy Rada Europy). Co istotne, zmieniające się okoliczności ochrony i zarządzania dziedzictwem nie tylko przyczyniły się do uwolnienia społecznego potencjału w realizacji tych aktywności, ale też uruchomiły wiele procesów trudnych i konfliktowych, stanowiących wyzwania dla każdej z partycypujących stron. W niniejszym tekście zostały one zaprezentowane w ujęciu problemowym, każdorazowo w odniesieniu do zasad i celów określonych w analizowanych dokumentach doktrynalnych.
The last century has brought multifaceted change both to how relics of the past are perceived, and to the assignment of roles assumed by individuals and entities representing the community, business and public sector when confronted with historical monuments/heritage. Said change has been embodied in provisions of documents adopted in rapid succession by key bodies focusing on historical monument and cultural landscape protection (ICOMOS, UNESCO, the Council of Europe). Importantly, the dynamically changing circumstances of heritage protection and management have gone beyond contributing to the release of community potential in delivering said activities; they have also launched multiple tedious and conflict-breeding processes, a challenge for each and every participant. This paper showcases all these challenges in issue-centered layout, respectively with regard to individual principles and goals listed in doctrinal documents researched.
