sacrum, symbol, meaningful architecture, narration, modern sacral architecture,
ferro-concrete
sacrum, symbol, architektura znaczeniowa, narracja, współczesna architektura sakralna, żelbeton
In sacral projects, architects use various materials to express sacrumthrough light and form. Nowadays, there is asacralisation of concrete, which has become a symbolic building material in modern spaces of numinosum– a mysterious, sacral power, which fills one with fear and terror, and simultaneously attracts and enslaves you.
The development of new materials broadens creative possibilities while simultaneously avoiding the replacement of older, tried and tested materials. A revolution in architecture, and not only sacral, was the development of ferro-concrete by a French gardener, Joseph Monier, in 1867;however, only in 1892 did the French constructor, Francois Hennebique, patent a method for erecting unitary, skeletous ferro-concrete structures. The ease of receiving various spatial forms makes ferro-concrete a material commonly used by creators of sacral architecture. In the history of sacral architecture, the first buildingto possess all logical properties and consequently, to use a ferro-concrete structure, built in 1894–1904 by the architect and monuments conservator Antale Baodonat [1834–1915], was theChurch of St. Jean in Montmartre, Paris. Concrete, primarily used to replace structural materials such as brick and stone, also made it possible torealise the guidelines of the Second Vatican Council on renewed liturgical space. However, only the works of Le Corbusier fullysacraliseconcrete, which thus becomes the new symbolic stone – material, which is simple and lasting. Le Corbusier, despite his agnostic worldview, designed three sacral buildings: Notre Dame du Haut Ronchamp chapel, built in 1953–1955; monastery of Dominican friars in La Tourette, built in 1956–1960; and church in Firminy, finished afterthe author’s death. Interiors of all these buildings are a studyof light, form, and matter. Despite the passage of time, the three buildings became a guidepost for many modern architects.
The article is an attempt at answering the question of what influence on shaping modern sacral interiors did the development of ferro-concrete havein relation to the role of light and matter. The paper analysesthe works of modern architecture in which concrete and lightare a particular narrational medium.
W realizacjach sakralnych architekci posługują się różnymi materiałami, aby wyrazić sacrum poprzez światło i formę. Współcześnie nastąpiła sakralizacja betonu, który stał się symbolicznym budulcem nowoczesnych przestrzeni numinosum, tajemniczej, sakralnej mocy, napawającej człowieka przerażeniem i lękiem, a jednocześnie pociągającej go i zniewalającej.
Wynalezienie nowych tworzyw poszerzyło możliwości twórcze, jednocześnie nie zastępując starych, wypróbowanych materiałów. Rewolucją dla architektury, nie tylko sakralnej, było wynalezienie przez francuskiego ogrodnika Josepha Moniera w 1867 r. żelazobetonu (żelbetu), ale dopiero w 1892 r. francuski konstruktor Francois Hennebique opatentował zasadę wznoszenia jednolitych, szkieletowych konstrukcji żelbetowych. Łatwość w uzyskaniu różnorodnych form przestrzennych powoduje, że żelbet staje się materiałem powszechnie używanym przez twórców architektury sakralnej. W historii architektury sakralnej pierwszym obiektem posiadającym wszelkie cechy logiczne i konsekwentnie użytą konstrukcję żelbetową jest zbudowany w latach 1894–1904 przez architekta i konserwatora zabytków Antale Baodonata [1834–1915], kościół St. Jean w dzielnicy Montmartre w Paryżu. Beton pierwotnie używany w celu zastąpienia dotychczasowego materiału konstrukcyjnego – cegły czy kamienia umożliwił też realizację zaleceń Soboru Watykańskiego II w stosunku do odnowionej przestrzeni liturgii. Jednak dopiero twórczość Le Corbusiera w pełni sakralizuje beton, który staje się nowym symbolicznym kamieniem – materiałem prostym i trwałym. LE Corbusier, pomimo agnostycznego światopoglądu, zaprojektował trzy obiekty sakralne: kaplicę Notre Dame du Haut Ronchamp, zrealizowaną w latach 1953–1955, klasztor oo. Dominikanów w La Tourette zrealizowany w latach 1956–1960 i kościół w Firminy ukończony po śmierci autora. Wnętrze wszystkich obiektów to studium światła, formy i materii. Pomimo upływu czasu, te trzy obiekty stały się drogowskazem dla wielu współczesnych architektów.
Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, jaką rolę na kształtowanie współczesnych wnętrz sakralnych miało odkrycie żelbetonu pod kątem roli światła i materii. W pracy zostaną przeanalizowanie obiekty współczesnej architektury sakralnej, w których beton i światło są szczególnym medium narracyjnym.
