Przedmiot badań wpisuje się w dyscyplinę architektura i urbanistyka. Praca podejmuje problematykę kształtowania środowiska życia osób starszych we współczesnym mieście. Obejmuje badania dotyczące kształtowania środowiska mieszkaniowego (mikrośrodowisko), jako najważniejszego miejsca życia seniorów, oraz jego funkcjonalno-przestrzennych powiązań z otoczeniem (makrośrodowisko), z którym to środowisko jest powiązane.
Podjęty temat jest bardzo aktualny z uwagi na rosnącą liczbę osób starszych w populacji większości krajów europejskich i poszukiwanie rozwiązań w sferze architektury i urbanistyki odpowiadających na współczesne potrzeby związane z realizacją idei miasta przyjaznego starszym generacjom.
Metoda badań została oparta na założeniu, że we współczesnym mieście ludzie starsi, podobnie jak inne generacje, żyją:
- w środowisku społecznym
- w środowisku zbudowanym
- w otoczeniu przyrody.
W związku z tym w pracy skoncentrowano się na badaniach wyżej wymienionych obszarów przyjmując, że współczesne środowisko mieszkaniowe dla osób starszych powinno wpisywać się harmonijnie w przestrzeń miejską łączącą wyżej wymienione elementy.
Przyjęta metoda badawcza znalazła odzwierciedlenie w konstrukcji pracy, która składa się ze wstępu, trzech zasadniczych części (rozdział drugi, trzeci i czwarty) oraz wniosków końcowych.
Rozdział pierwszy (Wstęp) zawiera wprowadzenie do problematyki i uzasadnienie podjęcia tematu, określa przedmiot i zakres pracy, cel i metodę badań, tezę, konstrukcję pracy, stan badań oraz podstawowe definicje.
Rozdział drugi obejmuje zagadnienia związane z wpływem czynników otoczenia społecznego na rozwiązania architektoniczno-urbanistyczne. Zaprezentowano badania dotyczące roli starszej generacji na tle przemian kulturowych oraz ewolucji form mieszkania w ujęciu historycznym. Omówiono również współczesne procesy społeczne i demograficzne, a także związane z nimi prognozy. Przedstawiono też wpływ na kształtowanie rozwiązań architektoniczno-urbanistycznych takich czynników otoczenia, jak: polityka senioralna Unii Europejskiej, polityki krajowe oraz lokalne. Uwzględniono też zalecenia zawarte w dokumentach i aktach prawnych o różnym zasięgu oraz istniejące koncepcje i teorie w zakresie kształtowania współczesnego miasta, m.in. idee miasta spójnego, uniwersalnego, koncepcje ekorozwoju i rozwoju zrównoważonego.
Rozdział trzeci obejmuje badania dotyczące kształtowania środowiska życia osób starszych w okresie od lat 60. po przełom lat 80./90. XX wieku w wybranych krajach europejskich (p.3.1.) oraz w okresie ostatniego ćwierćwiecza (p.3.2.). Badania dotyczące współczesnych rozwiązań (z lat 1996-2013) przeprowadzono w oparciu o studium przypadku (wybrane realizacje z krajów europejskich, w tym projekty polskie).
Rozdział czwarty (synteza badań) przedstawia wyniki studiów i analiz dotyczących współczesnych tendencji i kierunków w kształtowaniu środowiska życia osób starszych. Przedstawiono też możliwości działań w sferze architektury i urbanistyki na rzecz tej grupy mieszkańców miast w sposób sprzyjający ich samodzielności i uzyskaniu optymalnych relacji z innymi grupami społecznymi. Rozdział zawiera też ocenę istniejących modeli mieszkania i rozwiązań projektowych w aspekcie możliwości integracji z przestrzenią miejską. Przedstawia też współczesne problemy kształtowania makrośrodowiska oraz mikrośrodowiska życia osób starszych.
Rozdział piąty prezentuje efekty przeprowadzonych badań, zawiera ich podsumowanie oraz wnioski.
The subject matter of this research is part of the field of study: Architecture and Urban Planning. The study undertakes the issue of shaping of the living environment of the elderly in the contemporary city. It covers research devoted to the shaping of the housing environment (microenvironment) as the most important habitat of senior citizens, as well as its functional and spatial relations with the surroundings (macroenvironment) which this environment is linked with.
This topic is currently valid due to the growing share of the elderly in the populations of the majority of European states and the search of solutions in the sphere of architecture and urban planning, corresponding to the contemporary needs related to the implementation of the concept of a friendly city to older generations.
The method applied in the study is based on the assumption that in the contemporary world the elderly, just like other generations, live:
- In the social environment,
- In the built environment,
- In the natural environment.
In this regard, the paper focuses on research into the areas referred to above, assuming that the contemporary housing environment of the elderly should be harmoniously integrated with the urban space combining the elements listed above.
The research method adopted has found its reflection in the structure of the paper, which consists of an introduction, three basic parts (chapters two, three, and four), and final conclusions.
Chapter one (Introduction) outlines the topic and justifies the reasons for tackling it, defines the subject matter and scope of the paper, the objective and method of the research, the thesis, the structure of the study, the research carried out to date, and the basic definitions.
Chapter two comprises issues relating to the influence of factors of the social environment upon architectural and urban planning solutions. It presents research on the role of the older generation against the background of cultural transformations and evolutions of the forms of housing in the historical approach. It also discusses contemporary social and demographic processes, as well as forecasts associated with them. Furthermore, it demonstrates the influence of such factors as senior citizens’ policy of the European Union as well as national and local policies upon the process of shaping of architectural and urban planning solutions. It also mentions recommendations contained in documents and legal instruments of different ranges, as well as existing concepts and theories in terms of shaping of the contemporary city, e.g. ideas of a coherent city, a universal city, concepts of environmental sustainability and sustainable development.
Chapter three comprises research on the shaping of the living environment of the elderly in the period since the 1960s until the turn of the 1980s in selected European countries (p. 3.1) and over the last quarter of the century (p. 3.2.). The studies devoted to contemporary solutions (from the period 1996-2013) are presented basing on case studies (selected projects implemented in European states, Poland included).
Chapter four (research synthesis) presents the results of studies and analyses devoted to the contemporary tendencies and directions in the shaping of the living environment of senior citizens. Furthermore, it demonstrates possible measures to be undertaken in the sphere of architecture and urban planning for the benefit of this group of city dwellers in a manner fostering their self-reliance and obtaining their optimal relations with other social groups. This chapter also contains an evaluation of existing housing models and design solutions in the aspect of their possible integration with the urban space. It presents contemporary problems relating to the shaping of the living macroenvironment and microenvironment of the elderly.
Chapter five demonstrates the results of the conducted research, contains a summary thereof, and conclusions.
