Przedmiot rozprawy doktorskiej stanowi analiza porównawcza zmian sposobu kreowania osiedli mieszkaniowych w krakowskiej dzielnicy Grzegórzki, pod wpływem zachodzącego procesu transformacji ustrojowej. Temat ten wydaje się być dzisiaj niezwykle aktualny, głównie ze względu na rosnące negatywne opinie, dotyczące tworzenia nowoczesnej zabudowy mieszkaniowej w stolicy Małopolski, doprowadzającej niejednokrotnie do degradacji przestrzennej poszczególnych dzielnic.
Pracę podzielono na cztery zasadnicze części. Pierwsza z nich stanowi wprowadzenie, pokazujące ogólne tendencje w projektowaniu dużych założeń osiedlowych, w przyjętych w pracy przedziałach czasowych, a także genezę powstania osiedla mieszkaniowego. Moduł drugi skupia się natomiast na charakterystyce osiedli powstałych przed 1989 rokiem na terenie dzielnicy Grzegórzki w Krakowie. Tutaj również nastąpiła próba określenia problemów z jakimi osiedla te muszą zmagać się dzisiaj, prawie po upływie 50 lat od rozpoczęcia ich użytkowania. Trzecia część przedstawia problematykę kreacji współczesnych założeń mieszkaniowych na terenie dzielnicy Grzegórzki Wschód oraz Dąbie. Finalną i zasadniczą fazę pracy stanowi podsumowanie, zawierające w swojej treści próbę zbadania i określenia skutków przemian w sposobie kształtowania wielorodzinnego budownictwa mieszkaniowego, wynikających z procesu transformacji ustrojowej w Polsce.
W celu osiągnięcia powyższych założeń przeprowadzono analizy porównawcze ze szczególnym zwróceniem uwagi na aspekty: urbanistyczne (lokalizacja, struktura przestrzenna, główne wskaźniki urbanistyczne, komunikacja, tereny zielone, rekreacyjne), architektoniczne (forma, konstrukcja, struktury wewnętrzne, użyte materiały, energooszczędność), mieszkaniowe (typy mieszkań, układy funkcjonalne, standard wykończenia, komfort użytkowania), społeczne (ilość mieszkańców, struktura społeczna, kontakty międzyludzkie), ekonomiczne (ekonomia realizacji osiedli, ceny mieszkań, kontakt inwestor – klient).
The subject of this PhD dissertation is a comparative study of changes in the practice of designing and laying out residential areas in the Grzegórzki district in Kraków that were influenced by Poland's political transformation. Today, this topic is still highly relevant, especially if we look at the increasingly negative views on the modern property development in the capital of Lesser Poland that oftentimes leads to the incoherence and lack of architectural integrity of individual neighbourhoods.
The dissertation is divided into four parts. The first part discusses the origin of the concept of multi-family housing development, as well as serves as an introduction which portrays the general trends in the design of urban residential areas that prevailed during the timeframe discussed in this work. In the second part, the author focuses on the characterization of the residential areas in the Grzegórzki district developed before 1989. In addition, this section of the work tackles the challenges that these areas are currently facing, fifty years after they were originally put to use. The third part of the dissertation addresses the underlying issues with the formation of contemporary principles of architectural design in the Grzegórzki Wschód and Dąbie areas. The final chapter, which concludes the dissertation, is where the author examines and determines the effects of changes in multifamily housing brought about by Poland's political transformation.
In order to reach these conclusions, the author performed a number of comparative analyses in which a particular attention was paid to the following aspects: urban design (location, spatial structure, main urban indicators, access to transportation, green and recreational areas), architecture (form, construction, internal structures, materials, energy efficiency), housing (types of flats, functional layouts, standard of finishing, comfort of living), social factors (number of inhabitants, social structure, social contacts) and economics (economics of housing development, flat prices, investor-client relationship).
