architektura dla muzyki, filharmonia, opera, centrum kongresowe, przestrzeń publiczna
architecture for music, philharmonic, opera house, congress center, public space
Koniec XX wieku oraz początek XXI wieku to okres, w którym w Europie wzniesiono wiele nowych gmachów filharmonii, oper oraz sal koncertowych. Autor w swojej rozprawie doktorskiej bada przebieg tego zjawiska na tle historycznym oraz analizuje jego wpływ na współczesne miejskie przestrzenie publiczne, ze szczególnym uwzględnieniem styku pomiędzy architekturą dla muzyki a miastem oraz jego roli miastotwórczej. Opisując aktualnie panujące w projektowaniu obiektów widowiskowych trendy, szuka przyczyn zachodzących zmian w kreowaniu przestrzeni pomiędzy wnętrzem a zewnętrzem budynków dla muzyki. Autor stara się udowodnić słuszność postawionej w pracy tezy, w której wskazuje że: "Powszechność oraz łatwość dostępu do dóbr kultury, w tym do muzyki, przy użyciu mass mediów oraz ewolucja współczesnych środków przekazu informacji, powoduje zmiany w kształtowaniu funkcjonalno-przestrzennym architektury dla muzyki na styku z otoczeniem.".
Praca składa się z pięciu głównych części. W pierwszej przedstawione zostało uzasadnienie wyboru tematu oraz zakres pracy, wykorzystane metody badawcze i aktualny stan badań wraz z literaturą przedmiotu. W drugiej części przybliżony został rys historyczny architektury dla muzyki oraz współczesna problematyka związana z tematem, w tym zmiana w sposobie dostępu do dóbr kultury spowodowana m.in. przez rozwój technologii. Trzecia część poświęcona jest wielokryteriowej analizie wybranych przykładowych budynków i przestrzeni w ich otoczeniu, które w opinii autora stanowią najbardziej reprezentatywne dla omawianego okresu realizacje. Wśród nich znalazły się między innymi Opéra Nouvel w Lyonie, Casa Da Musica w Porto czy też Siedziba Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach. Czwarta część pracy stanowi syntezę analiz wraz z oceną występowania omawianego zjawiska zmian w kształtowaniu funkcjonalno-przestrzennym na styku między architekturą dla muzyki a miastem. Część piąta zawiera podsumowanie przeprowadzonych badań oraz wnioski końcowe, które z nich się wyłaniają. Na podstawie otrzymanych wyników badań, autor wskazuje zmiany, które zaszły we współczesnej architekturze dla muzyki takie jak: wzrost znaczenia wewnętrznych przestrzeni publicznych, wytworzenie się płaszczyzn styku pomiędzy wnętrzem a zewnętrzem, otwarcie na różnorodnych użytkowników. Dzięki przeanalizowaniu wybranych budynków, możliwe jest prześledzenie, które czynniki doprowadziły do przekształceń w kreowaniu styku przestrzeni wewnętrznych architektury dla muzyki z miastem.
The end of the twentieth and the beginning of the twenty-first century were a period in which numerous philharmonics, operas and concert halls were built. In his doctoral dissertation, the author investigated the course of this phenomenon throughout history and analysed its impact on contemporary urban public spaces, with a specific focus on the point of contact between architecture for music and the city, and its citygenic role. This work describes current trends in the design of entertainment venues and presents an exploration of the causes behind changes in the design of spaces between the interior and exterior of buildings for music. The author intended to prove the work’s thesis: ‘The commonness and accessibility of culture, including music, through mass media, and the evolution of contemporary means of information transfer, causes change in the functio-spatial design of architecture for music at its point of contact with its surroundings’.
The dissertation comprises five main parts. The first presents an explanation of the choice of subject and the scope of the study, the research methods applied and the current state of the art and the literature. The second part provides a general outline of the history of architecture for music and the contemporary issues associated with it, including the change in the mode of access to culture caused by, among other things, access to technology. The third part is devoted to a multi-criteria analysis of selected cases of buildings and spaces around them, which, in the authors opinion, can be seen as the most representative projects from the period under study. Among them are the Opéra Nouvel in Lyon, the Casa Da Musica in Porto or the Polish National Radio Symphonic Orchestra building in Katowice. The fourth section of the work is a synthesis of the analysis along with an assessment of the presence of the changes in the functio-spatial design at the point of contact between architecture for music and the city. The fifth section includes a summary of the study and its conclusions. Based on the findings, the author identified the changes that took place in contemporary architecture for music, such as: an increase in the significance of external public spaces, the emergence of contact planes between the interior and the exterior, and an openness to various users. The analysis of selected buildings enabled the tracing and identification of factors that led to the transformation of how the point of contact between architecture for music and the city is designed.
