W niniejszej pracy podjęto próbę oceny wpływu niejednorodności lokalnych cech wytrzymałościowych wybranych stopów aluminium, opisanych przez wariancję na wariancję ogólną. Analizie poddano dwa stopy aluminium z grupy ulepszonych cieplnie (EN-AW6060 T6) i nieulepszonych cieplnie (EN-AW5754 H14) – reprezentatywnych dla wyrobów hutniczych rekomendowanych przez CEN dla budownictwa. Badania doświadczalne wybranych stopów aluminium ustanowiły bazę empiryczną potrzebną do wyspecyfikowania parametrów (umownej granicy plastyczności R02, wytrzymałości stopów na rozciąganie Rm, modułu początkowego sprężystości podłużnej E oraz wydłużenia względnego A50) na długości pręta. Spodziewano się, że na skutek procesów technologicznych, jakie są stosowane w hutnictwie aluminium dla podniesienia wytrzymałości stopów, ich niejednorodność na długości pręta może być większa niż dla podobnych wyrobów stalowych. Analiza wyników badań obejmowała weryfikację postawionych wstępnie tez pracy. Weryfikację jednorodności zbiorów wyników, otrzymanych z badań doświadczalnych przeprowadzono przy użyciu odpowiednich testów statystycznych. Pierwsza teza postawiona w niniejszej pracy zakładała, że lokalne cechy mechaniczne wyrobów hutniczych ze stopów aluminium, takie jak umowna granica plastyczności R02, wytrzymałość na rozciąganie Rm, moduł sprężystości podłużnej (początkowy) E i wydłużenie względne A50 mają rozkłady normalny lub zbliżony do normalnego. Druga teza, zakładała, że lokalne cechy mechaniczne R02, Rm, E i A50 na długości pręta wykonanego ze stopów aluminium ulepszonych cieplnie i nieulepszonych cieplnie nie są jednorodne, natomiast trzecia, że wariancje lokalnych cech mechanicznych R02, Rm , E i A50 na długości pręta wykonanego ze stopów aluminium ulepszonych cieplnie i nieulepszonych cieplnie różnią się w sposób istotny. W drugiej części pracy opisano wyniki badań wpływu podwyższonych temperatur technologicznych na parametry lokalnych cech wytrzymałościowych dla stopu EN-AW6060T6. Wstępnie postawiono tezę, iż podwyższone temperatury technologiczne o wartości 150ºC- – 200ºC mają istotny wpływ na parametry lokalnych cech wytrzymałościowych R02 i Rm stopów aluminium ulepszonych cieplnie. Weryfikację prawdziwości postawionej tezy przeprowadzono poprzez analizę wyników badań doświadczalnych, polegających na podgrzaniu próbek, wyciętych z pręta wykonanego ze stopu EN-AW6060T6 a następnie rozerwania ich w celu uzyskania realizacji granicy plastyczności i wytrzymałości na rozciąganie, których parametry statystycznie porównano z parametrami otrzymanymi dla pozostałych trzech prętów nie poddanych działaniu wyższych temperatur.
This paper attempts to assess the effect of local heterogeneity mechanical properties of selected aluminum alloys, described by impact of the variance on the general varaince. Two groups of heat-treatable alloys (EN-AW6060 T6) and non heat-treatable alloys (EN-AW5754 H14) - representative of steel products recommended by the CEN for construction were analyzed. Experimental studies of selected alloys have established theempirical base needed to specify the parameters (yield strength R02, tensile strength Rm, the initial elasticity module E, and elongation A50), along the bar. It was expected that as a result of technological processes, which are used in metallurgy aluminum alloys to increase strength, their heterogeneity along the bar may be greater than for similar steel products. The analysis includes verification of research results also raised the preliminary theses. The verification of the homogrneity of result sets obtained from experimental tests performed using appropriate statistical tests. The first argument placed in this study assumed that the local mechanical properties of products made of aluminum alloys, such as yield strength tensile strength, modulus of elasticity and elongation have normal distribution or close to normal distribution. The second thesis assumed that local mechanical properties of R02, Rm, E, and A50 on the length of the bar made of heat-treatable and non heat-treatable aluminum are not homogeneous, and the third that the variances of local mechanical properties of R02, Rm, E, and A50 on the length of the bar differ materially. In the second part of this paper the results of research on the impact of elevated temperatures on the performance of local technological strength properties of alloy EN-AW 6060T6 was described. Preliminary thesis assumed that elevated temperatures technology 150°C - 200°C have a significant impact on local parameters R02 and strength properties of aluminum alloys. The verification of the veracity thesis of carried out by analysis of experimental results, consisting of heating the specimens cut from a bar made of an alloy EN-AW6060 T6. In the next static tensile test carried out in order to implement the yield strength and tensile strength whose parameters were statistically compared to those obtained for the other three bars not exposed to higher temperatures.
