W artykule podjęto rozważania nad istotą przestrzeni architektonicznej, tak jak ją postrzegali starożytni z Witruwiuszem na czele, nowożytni oraz współcześni myśliciele. Witruwiusz, autor słynnej formuły o równowadze venustas, utilitas i firmitas, w dziele architektonicznym, choć bezpośrednio nie definiował przestrzeni, podał wiele jej istotnych cech, które winny być przez twórcę uwzględnione w procesie kreacji. Współcześnie postrzegamy przestrzeń jako tworzywo, które jest przekształcane i uzupełniane w toku aktywności cywilizacyjnej człowieka z uwzględnieniem kontekstu na który składają się wszystkie elementy składowe przestrzeni – tak przyrodnicze jak i kulturowe. Takim kontekstem jest także przestrzeń historyczna, która może być przekształcana zgodnie z wymogami ochrony dziedzictwa, ale także zgodnie z zasadami witruwiańskimi i potrzebami odczuwania piękna.
The article discusses the issues of the essence of architectural space, as it was perceived by men of the Classical Antiquity (above all by Vitruvius), by thinkers of the Renaissance and later periods, and by our contemporaries. Vitruvius, the author of the famed formula on venustas, utilitas and firmitas in a work of architecture, did not define space as such, in a direct manner. However, he enlisted many of its important features, that should be taken into consideration in the creative process. Today, we see space as a material that is transformed and supplemented in the course of the civilisational activities of man – featuring its context, consisting of the constitutive elements, both natural and cultural ones. A historic space is such a context, which may be transformed according to the demands of the heritage protection, but also along with the Vitruvian principles and the need to perceive beauty.
