Przedmiot niniejszej rozprawy stanowią fragmenty struktury miejskiej, w których są zlokalizowane centra handlowe.
Zasadniczym celem pracy jest określenie sposobu rozwoju struktury urbanistycznej wokół centrów handlowych.
Głównym obszarem badań szczegółowych był Kraków. Badania porównawcze przeprowadzono na przykładach dużych miast Polski, Czech i Austrii. Analiza porównawcza sposobów zagospodarowania terenów wokół centrów handlowych została wykonana na zbiorze 18 reprezentatywnych obiektów. W jej ramach scharakteryzowano cechy lokalizacji rozpatrywanych przypadków, występowanie i sposób urządzenia przestrzeni publicznej oraz dostępność transportową.
Analizom szczegółowym podlegało 5 wybranych przykładów z Krakowa. Badano zmiany funkcjonalno-przestrzenne, jakie występowały w rejonie centrum handlowego, w okresach przed i po jego wybudowaniu. Rozwój rozpatrzono w ujęciu ilościowym jak i jakościowym, oceniając przyrost liczby nowych inwestycji, ich strukturę, położenie oraz sposób urządzenia. Zweryfikowano występowanie i powiązanie przestrzeni publicznych, a także kompozycję urbanistyczną terenu. Przeprowadzono również analizę sposobu zagospodarowania sąsiedztwa omawianych realizacji oraz jego powiązanie z otoczeniem. Następnie zweryfikowano występujące warunki dostępności transportowej.
Badania wykazały, że centra handlowe powstają najczęściej w procesie: rewitalizacji miejsc zdegradowanych, w tym poprzemysłowych oraz jako inwestycje typu greenfield. W ich sąsiedztwie mogą występować zróżnicowane przestrzenie publiczne takie jak: place miejskie, place wejściowe zlokalizowane przed wejściami do budynków użyteczności publicznej, piesze ulice miejskie, czy tereny zieleni urządzonej.
Z analiz szczegółowych krakowskich przykładów wynika, że budowa centrów handlowych przyczynia się do rozwoju otaczającej struktury urbanistycznej. W ich rejonie powstają nowe inwestycje: w sąsiedztwie o charakterze usługowym i biurowym, a w otoczeniu ponadto mieszkaniowe, szczególnie wielorodzinne. Zachodzące przekształcenia terenów wiążą się przede wszystkim z ich rozwojem ilościowym, natomiast rozwój jakościowy jest mniej dostrzegalny ze względu na częsty brak powiązań pieszych między inwestycjami, sporadyczne urządzone przestrzenie publiczne i dominację obszarów komunikacyjnych. Obiekty te pełnią funkcję przekształcającą strukturę miasta.
The subject matter of this dissertation is part of the urban structure in which the shopping centres are located.
The main aim of the dissertation is to determine how the urban structure around shopping centres develops.
The main area of detailed research was Kraków. Comparative studies were conducted on examples of large cities of Poland, the Czech Republic and Austria. A comparative analysis of the ways of land development around shopping centres was carried out on a collection of 18 representative sites. It characterised the location characteristics of the cases concerned, the occurrence and way of arranging public space and the availability of transport.
Five selected examples from Krakow were analysed in detail. Functional and spatial changes in the shopping centre area were studied in the periods before and after its construction. The development was considered in quantitative and qualitative terms, assessing the increase in the number of new investments, their structure, location and way of the development. The occurrence and linking of public spaces, as well as the urban composition of the site, have been verified. An analysis was also carried out of the land development of the neighbourhood of the investment and its connection with the environment. The existing transport availability conditions were then verified.
Research have shown that shopping centres are most often created in the process: the revitalisation of degraded sites, including brownfield projects, and as greenfield investments. In their vicinity occur public spaces such as: city squares, entrance squares located in front of the entrances to public buildings, pedestrian city streets or decorated green areas.
Detailed analyses of Krakow's examples show that the construction of shopping centres contributes to the development of the surrounding urban structure. In their area, new investments are being made: in the neighbourhoods – service and office, and in the environment – also residential, especially multi-family ones. The land transformations taking place are mainly linked to their quantitative development, while qualitative development is less visible due to frequent lack of pedestrian connections between investments, occasional arranged public spaces and the domination of communication areas. These objects act as a transformative element of the city structure.
